TAMAMLAYICI EMEKLİLİK SİSTEMİ OVP'A GİRDİ

Sep 30

Sep 30 TAMAMLAYICI EMEKLİLİK SİSTEMİ OVP'A GİRDİ

Bilindiği gibi otomatik katılım, SGK kapsamındaki bir işverende çalışanların işverenleri tarafından bireysel emeklilik sistemine dahil edildiği bir uygulama. Orta vadeli programda OKS uygulamasının tamamen kaldırılarak, tamamlayıcı emeklilik sisteminin uygulamaya alınacağına dair bir hedef yer alıyor. Halen otomatik katılımda olan çalışanlar da, isterlerse hak kaybına uğramadan birikimlerini gönüllü BES tarafına aktarabilecek veya isterlerse birikimlerini alarak sistemden ayrılabilecekler.

Tamamlayıcı emeklilik sistemi OKS’den iki ana yönüyle farklı. Birincisi SGK kapsamında çalışan bütün çalışanlar, sisteme zorunlu olarak dahil edilecek ve daha sonrasında sistemden ayrılamayacaklar. İkincisi de, çalışanların maaşlarından yapılacak %3 kesintinin yanında %1 de devlet desteği uygulanması düşünülüyor. Bu iki ana başlık nedeniyle; (zorunluluk ve işveren desteği) tamamlayıcı emeklilik otomatik katılım üzerine tasarlanamıyor.. Ancak mevcut ekonomik şartlarda tamamlayıcı emeklilik sistemine ilk itiraz işverenlerden geliyor. İşverenler kendilerinin ödemesi gereken %3’lük katkı payını maliyetleri artıracağı gerekçesiyle ödemek istemiyor. Bakalım, 2025’te nasıl ikna olacaklar.

Her neyse, harekette bereket vardır, diyelim. OKS mevcut haliyle başlangıçta yapılan birkaç küçük taktik nedeniyle kendisinden umulanı veremedi. İlk taktik hata, çok kısa bir zaman içinde hazırlanarak uygulamaya alındı, toplumda yeterince tartışılmadı, anlaşılamadı. İkinci taktik hata ise ‘cayma’ ve zorunlu kavramlarının çalışanlarda yarattığı korku. Sistem ‘zorunlu’ olacakmış, şimdi ‘caymazsak’ sonra çıkamayacağız, düşüncesi, sisteme dahil edilen çalışanların akın akın sistem dışına çıkmasına neden oldu. Umuyoruz, tamamlayıcı emeklilik sistemi hem sivil toplum kuruluşları, hem de işçi ve işveren taraflarında yeterince tartışılır, sorular yanıtlanır.

Otomatik katılım sistemindeki konuşulmayan sorunların en önemlilerinden biri işverenin çalışan maaşından yaptığı katkı payı kesintisini sisteme yatırmamasıydı. Bu konuda kendilerine ulaşan şikayetlerin sonuçlandırılmasıyla ilgili Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı yetkilendirilmiş idi. Ancak katkı payları sisteme yatırılmadığı için ayrılan ciddi bir çalışan grubunun olduğu gözleniyor.

Tamamlayıcı emeklilik sisteminde çalışanlar sisteme zorunlu olarak dahil edilecek, sistemden çıkamayacaklar. İşverenler BES katkı paylarını sisteme yatırmasa bile sistemde kalmaya devam edecekler. Peki, işveren katkı paylarının takibini kim yapacak? SGK’nın bile prim alacaklarının önemli bir yet tuttuğu bu ortamda, BES katkı paylarının çalışanların hesaplarına yatırılması, nasıl zorunlu tutulacak? Enflasyona karşı oluşan değer kayıpları nasıl tazmin edilecek?

Çözüm olarak benim aklıma, BES katkı payı tahsilatlarının işverene bırakılmaması, çalışanların kendilerinin katkı paylarını kendilerinin ödemesi geliyor. Aynen gönüllü BES sistemindeki gibi çalışanlar katkı paylarını banka hesaplarından veya kredi kartlarından ödeyebilirler. Peki, bu nasıl yapılabilir, yapılabilir mi? Bana yapılabilirmiş gibi geliyor, siz ne dersiniz?

Diğer taraftan işveren katkı paylarının BES şirketleri tarafından yakın takibinin yapılması, hiçbir şekilde affedilmemesi gerekiyor. SGK prim tahsilatlarının çok zor yapıldığı bir ortamda, bireysel emeklilik işveren katkı paylarının sisteme zamanında yatırılması için gereken önlemlerin alınması, yaptırımların uygulanması tamamlayıcı emeklilik sisteminin geleceği açısından büyük önem arz ediyor.

Zeynep Candan Aktaş

Bireysel emeklilik, benim için çalışma hayatı boyunca farkında olmadan temellerini attığım, sistem uygulanmaya başlayınca, tam da bu temellerin üstüne oturan bir yapı. Amacım ne sistemi yermek ne de övmek. Ama şunu biliyorum: Bizim gibi ülkeler dünyanın para bolluğuna boğulduğu geçtiğimiz 15-20 yılı yatırım yerine, tüketerek geçirdi. Borcu olmayanlar neredeyse parmakla gösterilir oldu. Önümüzdeki dönem bu borçların ödenme zamanı gelecek. Ancak biz halk olarak tasarruf yapmıyoruz, yapamıyoruz. Bunun nedenleri farklı olsa da gerçek şu ki, artık biriktirmek zorundayız. Bu bireysel emeklilik yoluyla olur, şahsi yatırımlarla olur, altın alarak olur, bankada mevduat yoluyla olur, dövizle olur… Herkesin kendi tercihi. Ben burada bireysel emeklilik sistemi içindekilerin sistemi tanımasını, sistemden nasıl daha fazla verim alabileceğinin yollarını, katılımcının lehine ve aleyhine olabilecek gelişmeleri yazmak, duyurmak istiyorum. Bu arada katılımcılar da sistemle ilgili düşüncelerini, sistemden beklentilerini, kendileri için olumlu ve olumsuz yönleri, merak ettikleri soruları yazarlarsa, bunları tartışırız, elimizden geldiğince sorulara cevap veririz ve en önemlisi belki ilgililere, yetkililere sesinizi duyurabiliriz.

Teknik analiz ise daha Türkiye’de teknik analizin ‘T’si ortalarda yok iken, kareli defter yapraklarını birbirine ekleyerek oluşturduğum grafiklerle başladı. 1990’dan beri fiyatların hareketini merak ediyorum ve anlamaya çalışıyorum. Bunun için okuyor, araştırıyor ve bildiklerimi piyasada test ediyorum. Kazandığım da oluyor, kaybettiğim de. Ancak artık şunu net olarak biliyorum, piyasalarda kazanmanın tek yolu kendinizi tanımak ve kendi kapasitenizde riskler alabilmektir. Kapasitenizi aşan risk sizi uyutmaz, kapasitenizin altındaki risk de kazandırmaz. Bu dengeyi kurabilir, üstüne de teknik analiz yöntemlerini uygulayarak alım-satım zamanlarını ve fiyatlarını öngörebilirseniz, kazanmamanız için bir sebep kalmaz.

Yaklaşık 20 yıldır ekonomi dergilerinde, gazetelerde piyasaya ilişkin öngörüler, gerçekleşmeler, teknik analiz grafikleri üzerinden yorumlar yazıyorum. Bunlar arasında Trend Dergisi, Yeni Yüzyıl, Radikal, Ekonomik Bülten, Tekborsa, Gazete Vatan, Milliyet, gibi birçok dergi ve gazete var. Halen bireysel emeklilik ile ilgili yazılarım Para Dergisinde, Teknik analiz ile ilgili yazılarım Ekonomist dergisinde yer alıyor.

Ayrıca teknik analiz ve bireysel emeklilik alanında gerek sınıf içi gerek internet üzerinden eğitimler veriyorum. www.borfin.com.tr adresinde başlangıç düzeyinde teknik analiz eğitimim ve bireysel emeklilik eğitimlerim mevcuttur.