İŞVEREN KAPSAMA GİRDİ, ÇALIŞAN OKS’YE GİREMEDİ

Oct 12

Oct 12 İŞVEREN KAPSAMA GİRDİ, ÇALIŞAN OKS’YE GİREMEDİ

Temmuz 2018 itibariyle 10-49 aralığında çalışanı olan işverenler, OKS’nin kapsama alanına girdi. SGK verilerine göre (24 Eylül itibariyle) 10-49 çalışanı olan işverenlerin sayısı 131,446. Bu işverenlerin hepsi bir bireysel emeklilik şirketiyle anlaşarak çalışanlarını OKS’ye dahil etmeliydi. Ancak değişik sebepler ile işverenlerin bir kısmı sistemin kapsama alanına girdikleri halde, çalışanlarını sisteme dahil etmediler. 131,446 işverenin %64’ü bir BES şirketiyle anlaşarak çalışanlarından katkı payı kesti ve BES şirketine yatırdı. Kalan %36’lık kesim ise çalışanlarını sisteme dahil etmedi. Temmuz 2018 itibariyle OKS’ye dahil olması beklenen çalışan sayısı 3.190.534 idi. Ancak OKS’ye dahil olan çalışan sayısı 1.601.019 olurken, giriş oranı %50 olarak gerçekleşti.

Peki neden böyle bir sonuçla karşılaşıldı? Neden işverenler çalışanlarını sisteme dahil etmedi? Üstelik bunun cezai bir müeyyidesi var iken.

İŞVEREN SAYISI ÇOK

Birincisi Temmuz 2018 fazı sisteme dahil olan işveren sayısının en yüksek olduğu faz. Daha önceki fazlarda 20-30 bin işveren sisteme dahil olurken, ilk defa 130 binin üstünde işveren sisteme dahil oldu. Önceki fazlarda BES şirketleri işverenlere ulaşmak için rekabet ederken, bu kez işverenlerin çoğunun bireysel emeklilik şirketlerine ulaşmasını beklediler. Ancak alınan sonuçlara bakıldığında, işverenler bireysel emeklilik şirketlerine ulaşmamış veya ulaşamamış.

İkincisi özellikle aile işletmelerindeki işverenler, çalışanları sisteme girmek istemediğinden bireysel emeklilik şirketiyle anlaşmamış olabilir. Böylece sorumluluktan kurtulduklarını düşünebilirler. Halbuki 10-49 çalışanı olan işverenler, çalışanlarını sisteme dahil etmek zorunda. Çalışanlar da eğer istiyorlar ise, cayma hakkını kullanarak sistemden ayrılabilir. İşveren çalışanı sisteme dahil etmeden kendisine yüklenmiş olan sorumluluktan kurtulamaz.

PERSONEL HAREKETLİLİĞİ FAZLA

Üçüncü olarak çoğu işyerinde personel hareketliliği çok fazla. Gerek mevsimlik çalışanlar, gerek taşeron çalışanlar ve gerekse de yarı zamanlı veya sözleşmeli çalışanlar nedeniyle işverenler, OKS kapsama alanına girip-girmediklerinin ayrıdına varamıyor olabilirler. Buradan bir kez daha hatırlatmış olalım, 1 Temmuz 2018 itibariyle SGK bildirgesine göre en az 10 en fazla 49 çalışanı olan işverenler, çalışanlar içinde TC vatandaşı ve 45 yaş altında kaç personeli var ise, onların brüt ücreti üzerinden %3 kesinti yaparak, bireysel emeklilik şirketine yatırmak zorundadır. Burada önemli olan SGK bildirgesindeki personel sayısıdır, mevsimlik olması, yarı zamanlı veya taşeron olması önemli değildir.

Dördüncü olarak pek çok işveren BES ve OKS’den haberdar olmayabilir. Özellikle kırsal bölgelerde, aile işletmelerinde veya tarım sektörü gibi alanlarda işverenlerin bilgilendirme eksikliği olabilir.

Beşinci olarak da OKS’ye dahil olan çalışanların katkı payları özel bireysel emeklilik şirketlerine yatırıldığı için işverenler bunun zorunlu bir uygulama olduğunun farkında olmayabilir. Bizim iş anlayışımızda zorunlu yapılan işler ve işlemlerin içinde mutlaka bir yerde devlet vardır. Burada devlet taraf olmadığına göre zorunluluk da yoktur varsayımı işverenleri yanıltabilir.

Bunların dışında, bizim aklımıza gelmeyen veya tamamen işletmeye özel nedenler söz konusu olabilir. Neden ne olursa olsun, yapılması gereken bu işverenlere ulaşarak, çalışanlarını sisteme dahil etmeleri gerektiği konusunda hatırlatmalarda bulunmak ve yol göstermek.

Mustafa AKMAZ/Emeklilik Gözetim Merkezi Genel Müdürü

‘4632 nolu Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanununun Ek Madde 2 ve Geçici Madde 2 hükümleri gereği, Türk vatandaşı veya mavi kartlı olup kırk beş yaşını doldurmamış ve kamu ve özel sektör çalışanları, bireysel emeklilik sistemine otomatik olarak işverenleri tarafından dahil edilmektedir. İlgili Yönetmelik uyarınca işverenlerin çalışanlarını Otomatik Katılım Sistemine (OKS) kademeli olarak dahil edeceği hüküm altına alınmıştır. Bu kapsamda, çalışan sayısı; 10-49 arasında olan işverenler Temmuz 2018 ayında çalışanlarını OKS’ye dahil etmek zorundadır.

Kanununun Ek Madde 2 ’’…İşverenler bu madde kapsamındaki yükümlülükleri bakımından Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından denetlenir. İşverenin bu madde kapsamındaki yükümlülüklerine ve bu madde uyarınca yürürlüğe konulan düzenlemelere uymaması hâlinde, her bir ihlal için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca yüz Türk lirası idari para cezası uygulanır...“ hükmü kapsamında işverenlerin sisteme girme yükümlülüğünü yerine getirmesi durumu T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından denetlenir.

Diğer yandan, geçtiğimiz günlerde açıklanan Yeni Ekonomi Programı (YEP)- OVP 2019-2021’de “Çalışanların işverenleri aracılığıyla bireysel emeklilik sistemine otomatik olarak katılması uygulaması yeniden yapılandırılarak daha sürdürülebilir hale getirilecektir.” hükmüne yer verilmiştir. Bu kapsamda Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından gerekli çalışmalar yapılmakta olup, sektörün görüş ve önerileri de talep edilmiştir.’

Zeynep Candan Aktaş

Bireysel emeklilik, benim için çalışma hayatı boyunca farkında olmadan temellerini attığım, sistem uygulanmaya başlayınca, tam da bu temellerin üstüne oturan bir yapı. Amacım ne sistemi yermek ne de övmek. Ama şunu biliyorum: Bizim gibi ülkeler dünyanın para bolluğuna boğulduğu geçtiğimiz 15-20 yılı yatırım yerine, tüketerek geçirdi. Borcu olmayanlar neredeyse parmakla gösterilir oldu. Önümüzdeki dönem bu borçların ödenme zamanı gelecek. Ancak biz halk olarak tasarruf yapmıyoruz, yapamıyoruz. Bunun nedenleri farklı olsa da gerçek şu ki, artık biriktirmek zorundayız. Bu bireysel emeklilik yoluyla olur, şahsi yatırımlarla olur, altın alarak olur, bankada mevduat yoluyla olur, dövizle olur… Herkesin kendi tercihi. Ben burada bireysel emeklilik sistemi içindekilerin sistemi tanımasını, sistemden nasıl daha fazla verim alabileceğinin yollarını, katılımcının lehine ve aleyhine olabilecek gelişmeleri yazmak, duyurmak istiyorum. Bu arada katılımcılar da sistemle ilgili düşüncelerini, sistemden beklentilerini, kendileri için olumlu ve olumsuz yönleri, merak ettikleri soruları yazarlarsa, bunları tartışırız, elimizden geldiğince sorulara cevap veririz ve en önemlisi belki ilgililere, yetkililere sesinizi duyurabiliriz.

Teknik analiz ise daha Türkiye’de teknik analizin ‘T’si ortalarda yok iken, kareli defter yapraklarını birbirine ekleyerek oluşturduğum grafiklerle başladı. 1990’dan beri fiyatların hareketini merak ediyorum ve anlamaya çalışıyorum. Bunun için okuyor, araştırıyor ve bildiklerimi piyasada test ediyorum. Kazandığım da oluyor, kaybettiğim de. Ancak artık şunu net olarak biliyorum, piyasalarda kazanmanın tek yolu kendinizi tanımak ve kendi kapasitenizde riskler alabilmektir. Kapasitenizi aşan risk sizi uyutmaz, kapasitenizin altındaki risk de kazandırmaz. Bu dengeyi kurabilir, üstüne de teknik analiz yöntemlerini uygulayarak alım-satım zamanlarını ve fiyatlarını öngörebilirseniz, kazanmamanız için bir sebep kalmaz.

Yaklaşık 20 yıldır ekonomi dergilerinde, gazetelerde piyasaya ilişkin öngörüler, gerçekleşmeler, teknik analiz grafikleri üzerinden yorumlar yazıyorum. Bunlar arasında Trend Dergisi, Yeni Yüzyıl, Radikal, Ekonomik Bülten, Tekborsa, Gazete Vatan, Milliyet, gibi birçok dergi ve gazete var. Halen bireysel emeklilik ile ilgili yazılarım Para Dergisinde, Teknik analiz ile ilgili yazılarım Ekonomist dergisinde yer alıyor.

Ayrıca teknik analiz ve bireysel emeklilik alanında gerek sınıf içi gerek internet üzerinden eğitimler veriyorum. www.borfin.com.tr adresinde başlangıç düzeyinde teknik analiz eğitimim ve bireysel emeklilik eğitimlerim mevcuttur.