ALTIN YATIRIMI AMA HANGİSİ
Ülkemizde altın yatırımı için yöntemler çok çeşitli. Bilezikten, çeyrek altına, altın fonunda borsada işlem gören GRAMS1’e ve hatta bankalarda altın cinsi mevduata kadar bir yatırım yelpazesi söz konusu. Bu yöntemlerden hangisini tercih etmek gerek, hangisi diğerine karşı daha iyi soruları kafaları karıştırıyor. Gelin bu hafta, altın yatırımlarının özelliklerini, nasıl yapılabildiğini vergisini-algısını ortaya koyalım ki, herkes kararını buna göre versin. Kendi olanaklarına göre altın yatırımını değerlendirsin.
FİZİKİ ALTIN
Kuyumculardan alınan bilezik, çeyrek, tam, yarım, ata vb. bütün altın çeşitleri fiziki altın grubuna giriyor. Kuyumcudan altını alıyor ve evde, kasada, yastık altında saklıyorsunuz. Alırken biraz yukarıdan, satarken biraz aşağıdan satış yapıyor ve alım-satım komisyonu ödüyorsunuz. Merkezi yerlerde alım-satım komisyonu daha düşük olup, merkezden uzaklaştıkça komisyon tutarı artıyor. Ayrıca işçilik gerektiren mücevharat ürünlerinde alım-satımlarda ciddi değer kayıpları oluşabiliyor. Evde saklanacak altın miktarının fazlalaşması çalınma, kaybolma riskini artırdığından, kiralık kasa veya sigorta giderleri devreye girebiliyor. Fiziki altının alım-satım komisyonu ve saklama giderleri dışında herhangi bir gideri, vergisi, stopajı yok. Bu yanıyla altın fonlarına karşı avantajlı görünüyor. ..
ALTINS1-ALTINA ÇEVRİLEBİLİR SERTİFİKA
ALTINS1-Darphane altın sertifikası ise fiziki altına çevrilebilir özelliği ve borsada işlem görmesi nedeniyle fiziki altından daha yüksek likiditeye sahip. Üstelik alım-satım komisyonu yok. 1 gramın %1’i kadar miktarlarda satın alınabilir. Getiri üzerinden stopaj ödenmiyor. Yatırımcı sadece işlem hacmi üzerinden aracı kurum kurtajı ödüyor.
Kuyumcuya gitmeye gerek olmadan alınıp-satılabildiği ve gramın %1’i kadar küçük miktarda işlem yapılabildiği için gram altına karşı avantajlı. Ancak fiziki altına dönüş için en düşük miktarın 50 gram olması ve fizikiye dönüşüm prosedürleri nedeniyle ek maliyetler oluşabilir.
Diğer yandan ALTINS1 borsada işlem gördüğü için zaman zaman fiyatı gram altından ayrışabiliyor. Bu da yatırımcılar açısından öngörülemeyen bir fiyat riski oluşturuyor. .
ALTIN MEVDUAT HESABI
Bankaların hemen hemen hepsinde altın mevduat hesabı açmak mümkün. TL karşılığında bankanın belirlediği fiyatlardan gram altın birikimi yapılabiliyor. Mevcut durumda gram altın hesaplarının en büyük dezavantajı alım-satım marjlarının çok geniş olması, denilebilir.
Bazı bankalarda dolar karşılığında da altın mevduat hesabı açmak mümkün. Bu hesaplar döviz cinsinden yatırım olanağı sağladığı için TL bazlı altın mevduat hesaplarına göre avantajlı sayılabilir.
Altın mevduat hesaplarında altın alım-satımından dolayı elde edilen getiri için stopaj uygulanmıyor
İSTANBUL ALTIN BORSASI
İstanbul Altın Borsası büyük yatırımcıların hem fiziki altın alım-satımı hem de altın vadeli işlemlerinin yapılabildiği piyasadır. Altın üretiminin ve ticaretinin kayıt altına alınmasında önemi büyük. Yüksek miktarda altının el değiştirdiği bu piyasada oluşan fiyatlar fonlardaki altın varlıklarının değerlendirilmesinde de kullanılıyor.
HAZİNE ALTIN SERTİFİKASI
Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından altın karşılığı ihraç edilen borçlanma araçlarıdır. İstanbul Borsası Borçlanma Araçları Piyasasında işlem görüyorlar. Oldukça sığ bir piyasası var. Hazineye Türk Lirası cinsinden borçlanma olanağı sağlarken, yatırımcılarına da altın cinsinden getiri olanağı sunuyor. Külçe altının saklama maliyetlerinden kaçınmak isteyen altın fonları, altın sertifikalarına yatırım yaparak ihraç edilen döneme bağlı olarak %0,5 ile %2 aralığında altın cinsinden getiri sağlayabiliyor.
ALTIN FONLARI
Fiziki altın ve altın sertifikalarına yatırım yapan altın ve kıymetli maden fonları hem TEFAS tarafında hem BES tarafında hem de borsa yatırım fonu olarak işlem görüyor. TEFAS ve BES altın fonları portföylerine en az %80 oranında külçe altın, ALTINS1 ve hazine altın sertifikaları bulundurmak zorunda. Portföylerinde %100 altın bulunduramadıkları için zaman zaman gram altın getirisinin gerisinde kalabiliyorlar. Ayrıca kamu tarafından sınırlı miktarda ihraç edilen altın kira sertifikalarının fiyatlamasında zaman zaman sorun oluşabiliyor ve gereksiz bir volatilite ortaya çıkabiliyor.
-TEFAS ALTIN FONLARI: Fiyatları iş günlerinde bir kez belirleniyor. Alım-satımlarda getiriler üzerinden %15 stopaja tabi. Fon işletim gider kesintisi üste sınırı %2,19 olarak belirlenmiş.
-ALTIN CİNSİ BORSA YATIRIM FONLARI: Her 15 saniyede bir fiyat ilan ediliyor ve borsada işlem gördüğü için likiditesi yüksek. Belli bir endeksi takip ettikleri için portföylerinde daha yüksek oranda altın bulunduruyorlar. Alım-satımlarda getiriler üzerinden %15 stopaja tabi ve fon işletim gider kesintisi üst sınırı %2,19.
-BES ALTIN FONLARINDA STOPAJ: Bireysel emeklilikteki altın fonlarına yatırım BES’teki %30 devlet katkısı ve kademelendirilmiş stopaj ile diğer altın fonu yatırımlarından ayrılıyor. BES’teki %30 devlet katkısı başka hiçbir yatırımda bulunmuyor. Bu yanıyla BES altın fonları avantajlı görünüyor. Diğer yandan BES tarafında verilendirme hangi fondan getiri elde edildiğinden bağımsız olarak, sistemde kalınan süreye göre kademelendiriliyor. Sistemde 10 yılı tamamlamayanlar, tüm fonlardan elde ettikleri getiriler nedeniyle, sistemden ayrılırken %15 gelir vergisi stopajına tabi tutulurken, 10 yılı tamamlayan ama 56 yaşını tamamlamadan sistemden ayrılan katılımcılar, %10 stopaja tabi tutuluyor. Sistemde 10 yılı ve 56 yaşını tamamlayan katılımcılar emeklilik hakkını elde ediyor ve sistemden ayrılmak istediklerinde tüm fonlardan elde ettikleri getiriler üzerinden %5 stopaj kesintisi yapılıyor
Çeyrek altın ile BES altın fonlarının ortalama getirisini karşılaştırdığım çalışma için:.
https://www.zeynepcandanaktas.com/blog/2020/1/13/altin-fonu-ceyrege-karsi
Altın fonlarıyla ilgili çektiğim video
https://www.youtube.com/watch?v=PC6OMcn_Mug&t=30s
Fonbul, TEFAS altın fonları ile BES altın fonlarını karşılaştıran bir video çekmiş:
