Sarı sarı, çil çil. İnsanlık tarihinde hemen hemen her dönem ilgi görmüş, değer bulmuş bir metal, altın. Ama ülkemizin yatırım dünyasında özel bir yeri var. Özellikle de kadınlar arasında. Kadınlar kıyıda köşede biriktirebildiklerini hemen bir çeyreğe, bir bileziğe dönüştürmeye çalışıyor. Böylece altın, hem bir mücevharat, hem de bir yatırım yöntemi oluyor.
Altın külçe, gram olarak tutulduğunda herhangi bir getirisi yok. Şimdilerde yastık altındaki altınların ekonomiye kazandırılması adına, anlaşmalı bankalara külçe altınlarını getirenlere açılan vadeli altın hesaplarıyla, yıllık yüzde 0,5 ila yüzde 2 aralığında bir getiri sağlanıyor. Ayrıca hazine tarafından ihraç edilen altın tahvili ve altın kira sertifikaları da getiri vadediyor.
Gelin, bu hafta ülkemizde çok sevilen altın yatırımının fonlardaki karşılığı olan, altın fonlarının nasıl getiri sağladığına bir bakalım. Gram altının piyasa fiyatları ile altın fonları arasındaki bağlantı nerede kopuyor, bir göz atalım:
ALTIN CİNSİ YATIRIM ARAÇLARI
Altın fonları portföylerine külçe altın başta olmak üzere, altın ve altına bağlı yatırım araçlarını alabiliyor. Külçe altını yani fiziki altını, hepimiz biliyoruz da; altına bağlı yatırım aracı ne demek, diye aklınıza bir soru gelebilir. Altına bağlı yatırım araçları, başta altın cinsi ihraç edilen borçlanma araçları, altın cinsi varlıklara yatırım yapan yatırım fonları-borsa yatırım fonları, altın cinsi vadeli-vadesiz mevduat hesapları ile altına bağlı vadeli işlemler olarak kabaca kategorize edilebilir. Peki, portföy yöneticileri portföylere neden külçe altın almıyor da, altın cinsi borçlanma aracı alıyor diye düşünüyorsanız, külçe altının saklama maliyetleri ilk akla gelen unsur. Diğer yandan gram altın, külçe altın durduğu yerde artmıyor, azalmıyor. Halbuki, altın sertifikaları-altın cinsi borçlanma araçları yıllık olarak yaklaşık yüzde 0,5 ila yüzde 2 aralığında getiri sağlayabiliyor. Aynı şekilde bankalar da altın karşılığı açılan vadeli altın mevduat hesaplarına getiri verebiliyor. Demek ki; altın fonları portföylerine altın cinsi borçlanma aracı-kira sertifikası, vadeli altın mevduat hesapları alarak; belli oranda getiri sağlayabiliyorlar.
İKİ DEĞİŞKENLİ HESAPLAMA
Altın fonlarının portföyündeki varlıklar dolar cinsinden değerlendirilseydi işimiz kolaydı. Altının ‘ons’ fiyatındaki oynamalar altın fonlarının portföyündeki varlıkların değerini belirlemede tek değişken olacaktı. Halbuki ülkemizde altın fiyatı iki değişkenli bir hesaplamaya dayanıyor. Altının yurt dışındaki ‘ons’ fiyatını dolar/TL kuru ile çarparak Türk Lirası cinsinden değerini hesaplıyoruz. Bu durumda da dolar/TL paritesindeki dalgalanmalar yurt içinde altın ve altın cinsi varlıkların değerine etki ediyor. ‘Ons’ alın değer kazansa da dolar/TL paritesinde düşüş varsa fonların portföyünde değer artışı oluşmuyor.
ALTIN CİNSİ VARLIKLARIN GETİRİLERİ
Kamu tarafından ihraç edilen altın cinsi tahvil ve kira sertifikalarının fiyatlarındaki aşırı volatilite altın fonlarının getirisini doğrudan etkiliyor. Yatırımcıların altın fonlarına olan ilgisi, bu fonlara para akmasına neden olurken, altın fonlarının portföylerine alınacak borçlanma araçlarında yüksek değer artışları ortaya çıkabiliyor. Çünkü altın cinsi yatırım araçlarına talep fazla, arz kısıtlı. Bu durumda da portföye alınan altın cinsi varlıkların getiri oranı azalıyor, hatta getiri negatife düşüyor. Diyeceksiniz ki, portföy yöneticisi neden negatif getirisi olan bir varlığı portföye alıyor. Burada portföy yöneticilerini negatif getiri oluşsa da, altın cinsi varlıkları almaya iten neden, portföydeki yüzde 80 kuralı. Özellikle hazine tarafından ihraç edilen altın borçlanma araçlarının vadesi sonlandığında, portföylerdeki altın cinsi varlıklar azalıyor, altın oranı yüzde 80’nin altına düşüyor. Hazine itfa olan altın cinsi borçlanma aracının yerine aynı miktarda yeni ihraç yapmıyorsa, portföy yöneticileri piyasadaki altın cinsi borçlanma araçlarına yöneliyor. Altın cinsi borçlanma araçlarına daha yüksek fiyat vererek, fonun portföyündeki altın oranını tutturmaya çalışınca olanlar oluyor. Yüksek fiyattan portföye giren altın cinsi borçlanma araçları, getiri üretmediği gibi, ‘Ons’ altındaki olası değer kayıplarında, altın fonlarının portföylerinde daha yüksek oranda kayıplar oluşuyor.
ALTIN İTHALATINA KISITLAMA
Son dönemde altın ithalatına getirilen kısıtlama fiziki altın fiyatlarının piyasada extra olarak artmasına neden oldu. Portföyünde fiziki altın, külçe altın tutan fonlar, bu getiri artışından faydalandılar. Ama yatırımcıların altın fonlarına olan talebi nedeniyle, portföylerine kısıtlamadan sonra fiziki altın almak isteyen altın fonları, extra yükselmiş fiyatlar nedeniyle, yüksek fiyattan maliyetlenmek zorunda kaldılar. Bu da yurt dışında ‘ons’ altında yaşanan yükselişin altın fiyatlarına yansımamasına veya daha düşük oranda yansımasına neden oldu.
PORTFÖY YÖNETİCİSİ ETKİSİ
Portföy yöneticileri, altın fiyatlarındaki ve dolar kurundaki dalgalanmalardan faydalanarak veya vadeli piyasalardaki geleceğe dönük işlemler ile alım satım kazancı elde edebiliyor. Piyasadaki altın fonlarının getirileri arasındaki farkın açılmasını sağlayan da çoğu zaman portföy yöneticilerinin isabetli gelecek tahminleri ve pozisyonlanmaları oluyor. İsabetli tahmin oranları yüksek olan portföy yöneticileri uzun vadede getiri açısından fark yaratıyorlar.
**Para Dergisi’nin 2-8 Haziran tarihli sayısında yayınlanmıştır.
