BES PORTFÖYÜNÜZÜ PROFESYONELLER YÖNETSİN Mİ?

Bireysel emeklilik sisteminde, hangi fonun seçileceği veya portföydeki fonların dağılımının ne zaman değişeceği konusundaki sorumluluk ana kural olarak katılımcılara veya sponsorlara verilmiş. Katılımcılar daha sisteme girerken, birikimlerinin hangi fonlarda değerlendireceğine karar vermek zorunda. Ben bilmiyorum, bu işlerden anlamıyorum diyenlere de standart fonlar öneriliyor. Ancak sistemin faaliyete geçtiği 2003 yılından bu yana olan veriler bize şunu söylüyor: Katılımcıların %90’ı sisteme girerken hangi fonu tercih ettiyse, o fonlarla birikimine devam ediyor, fon dağılımını değiştirmiyor. Bu da katılımcıların piyasa hareketlerinden faydalanamamasına ve memnuniyetsizliğe neden oluyor. BEFAS’ın kurulmasıyla daha da önemli hale gelen fon tercihi ve fon dağılım değişikliği hakkının kullanılması konularında robot danışmanların yanında, portföy yönetim şirketleri de devreye girmeye başladı. Fibaemeklilik katılımcıları dilerler ise, fon dağılım değişikliği haklarını belirli bir hizmet bedeli karşılığında (katılımcının önceden bildirdiği bir kredi kartından tahsil edilmek üzere) portföy yönetim şirketlerine devredebiliyor. Bunun nasıl yapılacağını, katılımcılara getirisinin ve maliyetinin ne olacağını Fibaemeklilik Genel Müdürü Sayın Erol Öztürkoğlu ile konuştuk:

1. Fibaemeklilik katılımcılarının fon dağılım değişikliği hakkını portföy yönetim şirketlerine devredebilmesinin yolunu açtınız. Katılımcılarınız hangi portföy yönetim şirketlerine fon dağılım değişikliği hakkını devredebilir? Fon dağılım değişikliği hakkının portföy yönetim şirketlerine devredilmesi katılımcılara nasıl fayda sağlayacak?  

Bireysel Emeklilik Sistemi’nde katılımcıların yılda 12 kez fon değiştirme hakkı buluyor. Ancak katılımcılar genellikle sisteme girişte hangi fonlarla başladılarsa, değişiklik haklarını kullanmadan aynı şekilde devam ediyorlar. Biz Fibaemeklilik olarak katılımcılarımızın fon çeşitliliğimizin sağladığı getiri avantajlarından maksimum düzeyde faydalanabilmesi açısından katılımcılarımızın yaşına, emekliliğe kalan süresine, piyasa koşullarına göre bilgilendirmeler yapıyoruz.  

2016 yılında bir ilke imza atarak, aralarında Fiba Portföy’ün de olduğu toplam 11 fon yönetim şirketi ile “Fon Marketi” uygulamasını başlatmış ve katılımcılarımıza istedikleri şirketi seçme imkanı sunmuştuk. Bu yılın başında ise bu uygulamayı bir adım daha ileri taşıyarak sektörde öncü bir çalışmaya imza attık. Katılımcımız fon tercihi ile fon dağılım değişikliği hakkını portföy yönetim şirketine devrediyor ve portföy yönetim şirketleri onlar adına finansal piyasalardaki gelişmelere ve risk profillerine göre en uygun fon dağılımına ve değişikliklerinin zamanlamasına karar veriyor.   

Fibaemeklilik olarak biz de müşterilerimize bugüne kadar yapılmayan ve aslında emeklilik sektöründe en çok ihtiyaç duyulan fon performansı anlamında çok geniş seçenekler sunmuş oluyoruz. Bu uygulamanın katılımcılar için pek çok avantajı bulunuyor. Bireysel Emeklilik Sisteminin gündemindeki en önemli hususlardan biri olan, katılımcıların fon dağılım değişikliği haklarının etkin bir şekilde kullanılması konusunda çok önemli bir iyileştirme sağlıyoruz. Finansal piyasaların değişen koşullarına göre pozisyon alınmasını sağlayarak getiri avantajlarından en yüksek seviyede yararlanılmasına imkan yaratıyoruz.  

Fon tercih ve dağılım değişikliği haklarının portföy yönetim şirketine devredilmesini sağlayan hizmetimiz ile katılımcılar, Fibaemeklilik’in anlaşmalı olduğu portföy yönetim şirketlerinden birini tercih ederek birikimlerini uzmanlara bırakıyor. Şu anda Fiba Portföy ve OYAK Portföy olarak iki portföy yönetim şirketi ile çalışıyoruz ancak bu sayıyı artırmayı hedefliyoruz.   

2. Nezdinizdeki bütün emeklilik planı katılımcıları (grup emeklilik, OKS, işveren grup emeklilik, emeklilik gelir planı vb.) fon dağılım değişikliği hakkını portföy yönetim şirketine devredebilecek mi? Eğer belli planlar bundan faydalanabiliyor ise, hangileri olduğunu açıklayabilir misiniz?  

Tüm bireysel planlarda ve gruba bağlı planların bir kısmında portföy yönetim şirketine devir yapılabiliyor. Gruba bağlı planlarda bazı istisnalar söz konusu.  

3. Katılımcılar fon dağılım değişikliği hakkını portföy yönetim şirketine nasıl devredecekler? Bunun için izleyecekleri yol, yöntem nedir? 

Katılımcılarımız devir işlemini internet şubemiz üzerinden kolaylıkla yaparak, fon dağılımı değiştirme hakkını 1 yıl boyunca portföy yönetim şirketine devredebiliyor. Katılımcıların beklentilerini karşılayabilmek için işlem sırasında risk profili getiri anketini doldurmalarını ve getirilerinin karşılaştırılacağı yatırım enstrümanını seçmelerini istiyoruz. Katılımcılar BES fon getirilerini vadeli mevduat, altın, döviz sepeti ya da BIST 100 ile kıyaslamayı seçebiliyor. Portföy yönetim şirketi de katılımcının risk profil anketine göre belirlediği yatırımcı özelliklerini dikkate alarak karşılaştırma ölçütünün üzerinde getiriyi elde etmeye odaklanıyor.  Böylelikle katılımcımız, yapılan düzenli bilgilendirmeler ile getirilerini takip ederken, detaylı finansal piyasa bilgisi ve takibi gerektiren fon seçimi ve zamanlaması işlemleri portföy yönetim şirketi tarafından gerçekleştirilerek fon dağılım değişiklik hakkı da etkin bir şekilde kullanılıyor. Portföy yönetim şirketleri tüm işlemleri ve takibi Adendum ile güzel bir iş birliğine imza atarak hazırladığımız platform üzerinden gerçekleştiriyor.  

4. Fon dağılım değişikliği hakkının devredilmesiyle Fibaemeklilik, portföy yönetim şirketi ve katılımcıların hak ve yükümlülükleri (getiri, bilgilendirme, hakların kullanımı vb.) neler olacak?  

Fibaemeklilik olarak katılımcılara bilgilendirme dokümanlarını biz gönderiyoruz. Portföy yönetim şirketleri bir getiri garantisi vermemekle birlikte en yüksek performans getirisini hedefliyorlar. Ayrıca yılda en az 1 kez katılımcının mevcut emeklilik fonu dağılımı, söz konusu fonların getiri oranları ile performans ölçütü; katılımcının birikim tutarı, getiri tutarı ve getiri oranları; katılımcının devlet katkısı hesabına ilişkin hak kazanılan tutar ve getiri tutarı gibi bilgileri içeren performans raporunu hazırlıyorlar.  

5. Fon dağılım değişikliği hakkının portföy yönetim şirketine devredilmesi, katılımcılara sistemdeki var olan giriş aidatı, yönetim gider kesintisi ve fon toplam gider kesintisi dışında herhangi bir maliyet yükleyecek mi? Bunlar nelerdir (performans kesintisi, hizmet bedeli vb.) tutarı nasıl hesaplanacak, nasıl tahsil edilecek?  

Müşterinin planında tanımlı kesintilere ek bir masraf olmuyor, sadece fon dağılım değişikliği hakkını portföy yönetim şirketine devrettiğinde söz konusu hizmet nedeni ile elde ettiği getirinin, tercih ettiği fon getirilerinin kıyaslanacağı karşılaştırma ölçütünün (örneğin, vadeli mevduat) yıllık getirisinin üzerinde olması durumunda, üzerinde kalan getirinin yüzde 20'si oranında hizmet bedeli doğuyor. Eğer fonun getirisi, kıyaslamak istediğiniz karşılaştırma ölçütünün piyasadaki kazancının altında kalırsa ücretlendirme yapılmıyor. Örnek hesaplama tablosu da ilişiktedir.

6. Fon dağılım değişikliği hakkını portföy yönetim şirketine devreden katılımcılara sunulacak fonlar sadece şirketin kurucusu olduğu fonlar mıdır, yoksa BEFAS Platformundaki bütün fonlar tercihe açık mıdır? 

Müşteri fon dağılım değişikliği hakkını portföy yönetim şirketine devrettiğinde portföy yönetim şirketi müşterinin planında tanımlı olan fonlar arasından seçim yapabiliyor.  

7. Katılımcılar fon dağılım değişikliği hakkını hangi sürelerde devredebilir? İstediği zaman sözleşmeyi sonlandırma hakkı bulunuyor mu? Sözleşmenin sonlanma kriterleri nelerdir?

Mevzuat gereği katılımcılar fon dağılım değişiklik haklarını istedikleri zaman portföy yönetim şirketine devredebilirler ve bireysel emeklilik sözleşmesi devam ettiği sürece sözleşme geçerliliğini korur; bir bitiş tarihi belirlenmez. Ancak dilerlerse portföy yönetim sözleşmesinin kurulmasını izleyen birinci yılın sonunda sözleşmeyi sonlandırabilirler.

8. İlave etmek istediğiniz başka bir şey var ise alabilir miyiz? 

BES fonları uzun vadede çok başarılı performans sağlıyor ancak fon performansları kadar, müşterinin doğru zamanda doğru fonda olmasının önemini de vurgulamak gerekiyor. Yüzde 50 getiren bir fon olabilir ancak müşteri bu fonu seçmediğinde bir anlamı olmuyor. Biz Fiba Emeklilik olarak bu konuda proaktif bir yaklaşım benimsiyoruz ve fon dağılım değişikliğinin portföy yönetim şirketlerine devri hizmetimizle de katılımcıların birikimlerinin en iyi şekilde değerlendirilmesini hedefliyoruz.   

Bu uygulama ile aynı zamanda Emeklilik Yatırım Fonlarının büyümesine ve getirilerinin pozitif ayrışmasına, finansal piyasaların derinleşmesine ve ülke ekonomisine katkı sağlamayı da amaçlıyoruz.