3 YILLIK DÖNEMDE ÖRNEK PORTFÖYLERİN TÜMÜ ENFLASYONU YENDİ

Aug 9

Aug 9 3 YILLIK DÖNEMDE ÖRNEK PORTFÖYLERİN TÜMÜ ENFLASYONU YENDİ

Ülkemizdeki ilk uzun vadeli yatırım yöntemi olan bireysel emeklilik sistemi giderek gelişiyor, büyüyor. Biz de dergimizde yayınlanan Örnek Portföy çalışmalarında üç yılı doldurduk. 2018 Eylülünde başladığımız çalışma ile bireysel emeklilik sisteminde olup da, birikimlerini nasıl değerlendireceğini bilmeyen katılımcılara yardımcı olmayı amaçlamıştık. Gerçekten de katılımcılar, sistemi kafalarında bir banka hesabı gibi değerlendiriyor, birikimlerinin banka hesabındaki gibi nakit bir şekilde vadesini beklediğini sanıyorlardı. Birikimlerinin para ve sermaye piyasalarında yatırıma yönlendirildiğinin pek farkında değillerdi. Bu nedenle porföylerinde değişikliğe gitmiyorlar, birikimlerini ağırlıklı olarak riski düşük ama getirisi de düşük olan fonlarda değerlendiriyorlardı. Bu üç yılda, dergimizde yayınlanan Örnek Portföy’ler hem katılımcılara nasıl bir portföy dağılımı yapabilecekleri konusunda yol gösteriyor, hem de böyle bir portföyün getirisinin zaman içerisindeki gelişimine dair fikir veriyor. Yavaş yavaş sisteme dair bilgilendirmelerin ve çalışmaların artması BES katılımcılarını portföy dağılımını değiştirmeye itiyor. 2020 yılı için en az bir sözleşmesinde, en az bir kez fon dağılım değişikliği yapan katılımcıların oranı yüzde 10’lara yükseldi. BEFAS Platformunun devreye alınmasıyla fon dağılımını değiştiren katılımcıların sayısı, zamanla artacak. Böylece hem bireysel bazda katılımcıların getirileri yükselecek, hem de toplamda sistemin getirisi artacak, sistem büyüyecek.

ÜÇ YILIN ŞAMPİYONU KATILIM PORTFÖYÜ

Katılım Portföyü son üç yılda yüzde 130 getiri sağlayarak liderliğini koruyor. Katılım Portföyü’nde yüzde 25 hisse katılım fonu, yüzde 20 kıymetli madenler fonu ve yüzde 55 de standart katılım fonu bulunuyor. Katılım Portföyü’nün getirisine en büyük katkı hisse katılım fonlardan gelirken, kıymetli madenler fonlarının da katkısı yadsınamaz. Diğer yandan faizli-faizsiz standart fonlarda da getiri farkının açılmaya başlaması katılım fonlarına yaradı ve katılım portföyünü liderliğe taşımakta destek sağladı.

FAİZLİ PORTFÖYLERİN EN İYİSİ RİSKLİ PORTFÖY

Riskli Portföy 3 yılda yüzde 115 getiri sağlayarak faizli örnek portföylerin en çok getiri sağlayanı oldu. Riskli Portföy’de yüzde 45 hisse senedi fonu, yüzde 40 kıymetli maden fonu ve yüzde 15 kamu dış borçlanma araçları fonu bulunuyor. Gram altın ve dolar/TL paritesindeki yükseliş riskli Riskli Portföy’e yaradı. Diğer yandan faiz getirisi de içeren hisse fonların getirisinin üç yılda ancak yüzde 68’e ulaşması Riskli Portföy’ün (yaklaşık yarısı hisse senedi fonlarından oluştuğu için) ortalama getirisini de aşağı çeken bir etki yarattı.

DENGELİ-DİNAMİK-MUHAFAZAKAR PORTFÖYLER

Dengeli, Dinamik ve Muhafazakar portföylerin Katılım Portföyü ve Riskli Portföyden en büyük farkı içerisinde bulunan kamu iç borçlanma araçları fonları. Üç yılda yüzde 52’ye ulaşan enflasyon, bu portföylerdeki kamu iç borçlanma araçları fonlarının yüzde 49’luk getirisini sıfırladığı gibi, portföyün satın alma gücünün azalmasına neden oldu. Yani üç yıl portföyünde kamu iç borçlanma araçları fonlarına yer verenler, aslında reel olarak değer kaybına uğradılar.

FAİZLERDEKİ YÜKSELİŞ

Faiz getirisi sağlayan yatırım araçları garantili getiri olarak kabul edildiğinden hemen hemen bütün portföylerde yer alıyor. Ancak faizlerin piyasalarda aşağı yönlü hareketi faize dayalı varlıkların değer kazanmasını sağlarken, yukarı yönlü hareketler değer kaybına neden oluyor. 2020’nin ikinci yarısından beri yukarı yönde hareket eden faizler, içerisinde faize dayalı varlık bulunduran fonları olumsuz etkiledi. Bu fonların başında kamu iç borçlanma araçları fonları, faizli devlet katkısı fonları ve faizli standart fonlar ile OKS Standart fonlar geliyor. Faizli devlet katkısı fonlarında %10 oranında hisse senedi bulunması ise son dönemde borsada yaşanan düşüş nedeniyle değer kayıplarının daha da büyümesine neden oldu.

3 YILIN ENFLASYONU

Enflasyon bütün varlık türlerinin aşmak zorunda olduğu bir bariyer. Bizim Örnek Portföy çalışmasına başladığımız üç yıllık dönemde enflasyon yüzde 52 olarak gerçekleşmiş. Örnek Portföy Tablosu’ndan da görüleceği gibi örnek portföyler arasında en düşük getiri sağlayan Muhafazakar Portföy yüzde 62, Dengeli Portföy yüzde 77, Dinamik Portföy yüzde 91, Riskli Portföy yüzde 115 ve Katılım Portföyü de yüzde 130 getiri sağlayarak enflasyonu yenmeyi başarmış. Bunda portföy çeşitlendirmesinin etkisi yadsınamaz. Görüldüğü gibi Örnek Portföylerdeki çok sınırlı fon sayısıyla bile çeşitlendirme yapmak ve enflasyonu yenmek mümkün oldu. Düşünün, daha çok fon çeşitliliği ile daha nasıl çeşitlendirmeler yapılabilir.

Zeynep Candan Aktaş

Bireysel emeklilik, benim için çalışma hayatı boyunca farkında olmadan temellerini attığım, sistem uygulanmaya başlayınca, tam da bu temellerin üstüne oturan bir yapı. Amacım ne sistemi yermek ne de övmek. Ama şunu biliyorum: Bizim gibi ülkeler dünyanın para bolluğuna boğulduğu geçtiğimiz 15-20 yılı yatırım yerine, tüketerek geçirdi. Borcu olmayanlar neredeyse parmakla gösterilir oldu. Önümüzdeki dönem bu borçların ödenme zamanı gelecek. Ancak biz halk olarak tasarruf yapmıyoruz, yapamıyoruz. Bunun nedenleri farklı olsa da gerçek şu ki, artık biriktirmek zorundayız. Bu bireysel emeklilik yoluyla olur, şahsi yatırımlarla olur, altın alarak olur, bankada mevduat yoluyla olur, dövizle olur… Herkesin kendi tercihi. Ben burada bireysel emeklilik sistemi içindekilerin sistemi tanımasını, sistemden nasıl daha fazla verim alabileceğinin yollarını, katılımcının lehine ve aleyhine olabilecek gelişmeleri yazmak, duyurmak istiyorum. Bu arada katılımcılar da sistemle ilgili düşüncelerini, sistemden beklentilerini, kendileri için olumlu ve olumsuz yönleri, merak ettikleri soruları yazarlarsa, bunları tartışırız, elimizden geldiğince sorulara cevap veririz ve en önemlisi belki ilgililere, yetkililere sesinizi duyurabiliriz.

Teknik analiz ise daha Türkiye’de teknik analizin ‘T’si ortalarda yok iken, kareli defter yapraklarını birbirine ekleyerek oluşturduğum grafiklerle başladı. 1990’dan beri fiyatların hareketini merak ediyorum ve anlamaya çalışıyorum. Bunun için okuyor, araştırıyor ve bildiklerimi piyasada test ediyorum. Kazandığım da oluyor, kaybettiğim de. Ancak artık şunu net olarak biliyorum, piyasalarda kazanmanın tek yolu kendinizi tanımak ve kendi kapasitenizde riskler alabilmektir. Kapasitenizi aşan risk sizi uyutmaz, kapasitenizin altındaki risk de kazandırmaz. Bu dengeyi kurabilir, üstüne de teknik analiz yöntemlerini uygulayarak alım-satım zamanlarını ve fiyatlarını öngörebilirseniz, kazanmamanız için bir sebep kalmaz.

Yaklaşık 20 yıldır ekonomi dergilerinde, gazetelerde piyasaya ilişkin öngörüler, gerçekleşmeler, teknik analiz grafikleri üzerinden yorumlar yazıyorum. Bunlar arasında Trend Dergisi, Yeni Yüzyıl, Radikal, Ekonomik Bülten, Tekborsa, Gazete Vatan, Milliyet, gibi birçok dergi ve gazete var. Halen bireysel emeklilik ile ilgili yazılarım Para Dergisinde, Teknik analiz ile ilgili yazılarım Ekonomist dergisinde yer alıyor.

Ayrıca teknik analiz ve bireysel emeklilik alanında gerek sınıf içi gerek internet üzerinden eğitimler veriyorum. www.borfin.com.tr adresinde başlangıç düzeyinde teknik analiz eğitimim ve bireysel emeklilik eğitimlerim mevcuttur.