HİSSE KATILIM FONLARI ARAYI AÇTI — Zeynep Candan Aktaş

Jun 21

Jun 21 HİSSE KATILIM FONLARI ARAYI AÇTI

Bireysel emeklilik sisteminde emeklilik planları faizli ve faizsiz getiri sağlamasına göre ayrışıyor. Buna göre de katılımcılara yatırım yapacakları fonlar sunuluyor. Yani faizsiz getiri sağlayan planlara dahil olan fonlar, portföyüne buna uygun yatırım araçları alıyor. Faizli getiri sağlayan planlar da yine aynı şekilde faiz getirisi sağlayan yatırım araçlarını portföylerine alıyorlar. Sabit getirili yatırım araçlarına yatırım yapan fonlarda getiri açısından çok fazla farklılık bulunmuyor. Ancak hisse senedi kısmında bu yıl faizli getiri sağlayan hisse senedi fonları ile faizsiz getiri sağlayan hisse katılım fonları arasındaki fark iyice açıldı. Katılım Emeklilik, Bereket Emeklilik, Halk Emeklilik ve Vakıf Emeklilik’in birer adet hisse senedi katılım fonu bulunuyor. Hisse senedi Katılım fonlarında yıllık getiri %80-90’lara ulaşırken, diğer hisse fonlarda yıllık bazda %-12 getiren de var %60 getiren de. Gelin bakalım bu fark nereden doğuyor? Neden bu yıl aradaki fark bu kadar açıldı?

KATILIM ENDEKSİ KRİTERLERİ

http://www.katilimendeksi.org daki verilere göre Borsa İstanbul’da iki adet katılım endeksi hesaplanıyor. Katılım 50 endeksi ve Katılım 30 endeksi. Bu endekslere katılım bankacılığı prensiplerine uygun hisse senetleri seçiliyor. Bu endekslere seçilen şirketlerin gelirleri içerisinde faize dayalı finans, ticaret, hizmet, bankacılık, sigortacılık, finansal kiralama, faktöring gibi faaliyet gelirleri bulunmuyor. Alkollü içecek, kumar, şans oyunu, domuz eti ve benzer gıda, basın, yayın, turizm, eğlence, tütün mamulleri, silah, vadeli altın, gümüş ve döviz ticareti olmayan şirketler katılım endekslerine dahil ediliyor. Diğer yandan katılım endekslerine dahil olabilecek şirketlerin toplam faizli kredilerinin piyasa değerine oranı %30’dan, faiz getirisi sağlayan nakit ve menkul kıymetlerinin piyasa değerine oranı %30’dan az olmasının yanında bu tür gelirlerin şirketin toplam gelirine oranı da %5’ten az olmalı. Katılım endekslerinin danışmanlığı Bizim Menkul Değerler ve Türkiye Katılım Bankaları Birliği tarafından yapılıyor.

HANGİ ŞİRKETLER KATILIM ENDEKSİNDE

En geniş Katılım Endeksi Katılım 50 endeksi olduğu için, bu endekse dahil olan hisse senetlerini şöyle sıralayabiliriz: Akçansa, Aksu Enerji, Albaraka Türk, Alcatel, Alkim, ARD Bilişim, Aselsan, Banvit, Bosch, Bim, Bilici Yatırım, Bursa Çimento, Çemtaş, Ege Endüstri, Ege Seramik, Flap Kongre, F-M İzmit Piston, Fonet Bilgi, Ford Otosan, Gentaş, Goodyear, Halk GMYO, İhlas Ev Aletleri, İskenderun Demir Çelik, Kartonsan, Kerevitaş, Kafein Yazılım, Konya Çimento, Kron Telekominikasyon, Kristal Kola, Logo Yazılım, Mavi Giyim, Niğde Beton, Nuh Çimento, Orge Enerji, Otokar, Özderici GMYO, Panora GMYO, Pınar Et ve Un, Polisan, Selçuk Ecza, Smartiks Yazılım, Tat Gıda, Teknosa, Tukaş, Ulusoy Elektrik, Verusa Holding, Vestel Beyaz Eşya, Yataş, Yükselen Çelik. Katılım 50 endeksindeki hisse senetlerinin işlem hacmi açısından en büyük olan 19 tanesi BİST 100 endeksindeki hisse senetlerinden oluşuyor. Tabi ki bu hisseler BİST 100’de işlem hacmi sıralamasının en sonlarında yer alıyorlar.

HİSSE SENEDİ FONLARININ YATIRIMLARI

Hisse katılım fonlarının dışında kalan diğer BES hisse fonları genellikle BİST 100, BİST 30, BİST Sürdürülebilirlik gibi endekslerde yer alan hisse senetlerine yatırım yapıyorlar. Son dönemde bir taraftan büyük hisselerde yabancı yatırımcıların satışlarının devam etmesi diğer taraftan özellikle piyasaya yeni giden yatırımcıların piyasa değeri küçük hisselere yönelmesi BİST 100 ve BİST 30 endekslerindeki hareketin sınırlı olmasına neden oldu. Bu da bu endekslere dahil hisseleri portföylerine alan BES’teki hisse senedi fonlarında da sınırlı getiriler gerçekleşti.

OKS’DE DURUM

Bilindiği gibi OKS’de adı hisse senedi fonu olan fon yok. Hisse senetlerine yatırım yapan değişken fonlar var. OKS’deki değişken katılım fonlarının faizsiz olanları katılım endeksindeki hisse senetlerine, faizli olanları ise BİST 100, BİST 30 ve BİST Sürdürülebilirlik endeksindeki hisse senetlerine yatırım yapıyor. Bunun etkisiyle faizli enstrümanlara yatırım yapan OKS değişken fonlarında getiriler en yüksek %40’lara ulaşmışken faizsiz enstrümanlara yatırım yapan değişken katılım fonlarında %89’a varan getiriler söz konusu.

KATILIM PLANLARINA GEÇEBİLİR MİYİM?

BES’teki katılımcılar yılda dört kez emeklilik planlarında değişikliğe gidebilirler. Hemen hemen bütün BES şirketlerinin faizsiz yatırım araçlarını portföyüne alan katılım fonları bulunuyor. Ancak amaç hisse katılım fonlarına yatırım yapmak ise, yukarıda da belirtildiği gibi sadece katılım hisselerine yatırım yapan dört adet fon bulunuyor. Bu dört adet fonun kurucusu olan şirketlere aktarım hakkını (aktarım hakkını kullanabilmek için sisteme ilk defa girilen şirkette en az 2 yıl kalmış olmak gerekiyor.) kullanarak geçmek mümkün. OKS tarafında ise çalışanlar aktarım hakkının kullanamadığından emeklilik planı değişikliği ile faizsiz fonlardan tercihte bulunabilir.

Leave a comment

Zeynep Candan Aktaş

Bireysel emeklilik, benim için çalışma hayatı boyunca farkında olmadan temellerini attığım, sistem uygulanmaya başlayınca, tam da bu temellerin üstüne oturan bir yapı. Amacım ne sistemi yermek ne de övmek. Ama şunu biliyorum: Bizim gibi ülkeler dünyanın para bolluğuna boğulduğu geçtiğimiz 15-20 yılı yatırım yerine, tüketerek geçirdi. Borcu olmayanlar neredeyse parmakla gösterilir oldu. Önümüzdeki dönem bu borçların ödenme zamanı gelecek. Ancak biz halk olarak tasarruf yapmıyoruz, yapamıyoruz. Bunun nedenleri farklı olsa da gerçek şu ki, artık biriktirmek zorundayız. Bu bireysel emeklilik yoluyla olur, şahsi yatırımlarla olur, altın alarak olur, bankada mevduat yoluyla olur, dövizle olur… Herkesin kendi tercihi. Ben burada bireysel emeklilik sistemi içindekilerin sistemi tanımasını, sistemden nasıl daha fazla verim alabileceğinin yollarını, katılımcının lehine ve aleyhine olabilecek gelişmeleri yazmak, duyurmak istiyorum. Bu arada katılımcılar da sistemle ilgili düşüncelerini, sistemden beklentilerini, kendileri için olumlu ve olumsuz yönleri, merak ettikleri soruları yazarlarsa, bunları tartışırız, elimizden geldiğince sorulara cevap veririz ve en önemlisi belki ilgililere, yetkililere sesinizi duyurabiliriz.

Teknik analiz ise daha Türkiye’de teknik analizin ‘T’si ortalarda yok iken, kareli defter yapraklarını birbirine ekleyerek oluşturduğum grafiklerle başladı. 1990’dan beri fiyatların hareketini merak ediyorum ve anlamaya çalışıyorum. Bunun için okuyor, araştırıyor ve bildiklerimi piyasada test ediyorum. Kazandığım da oluyor, kaybettiğim de. Ancak artık şunu net olarak biliyorum, piyasalarda kazanmanın tek yolu kendinizi tanımak ve kendi kapasitenizde riskler alabilmektir. Kapasitenizi aşan risk sizi uyutmaz, kapasitenizin altındaki risk de kazandırmaz. Bu dengeyi kurabilir, üstüne de teknik analiz yöntemlerini uygulayarak alım-satım zamanlarını ve fiyatlarını öngörebilirseniz, kazanmamanız için bir sebep kalmaz.

Yaklaşık 20 yıldır ekonomi dergilerinde, gazetelerde piyasaya ilişkin öngörüler, gerçekleşmeler, teknik analiz grafikleri üzerinden yorumlar yazıyorum. Bunlar arasında Trend Dergisi, Yeni Yüzyıl, Radikal, Ekonomik Bülten, Tekborsa, Gazete Vatan, Milliyet, gibi birçok dergi ve gazete var. Halen bireysel emeklilik ile ilgili yazılarım Para Dergisinde, Teknik analiz ile ilgili yazılarım Ekonomist dergisinde yer alıyor.

Ayrıca teknik analiz ve bireysel emeklilik alanında gerek sınıf içi gerek internet üzerinden eğitimler veriyorum. www.borfin.com.tr adresinde başlangıç düzeyinde teknik analiz eğitimim ve bireysel emeklilik eğitimlerim mevcuttur.