KADINLARDA İSTİHDAM EĞİTİME PARALEL ARTIYOR

Mar 26

Mar 26 KADINLARDA İSTİHDAM EĞİTİME PARALEL ARTIYOR

Kadınlar iş hayatında giderek daha fazla yer alıyor. Daha fazla kadın yönetici, lider konumuna yükseliyor. Ancak ülkemizde çalışan kadınlar potansiyel nüfusun üçte biri kadar. Böyle olunca da kadınların gelirleri, tasarrufları, varlık ve serveti her zaman erkeklerin gerisinde kalıyor. Yapılan varlık ve zenginlik sıralamalarında kadınlar arkalarda. Sıralamalara girenlerin pek çoğu da eşinden veya ailesinden kalan mirasla listelere girebiliyor. Peki, kadınlar çalışmıyor mu? Neden en çok kazananlar listesinde geriden geliyor? Neden zenginlik ve servet sıralamasında ilk sıralarda kadınları da göremiyoruz?

Kadınlar da çalışıyor tabi, ancak bir gelir getiren, ücrete bağlı çalışanlar ülkemizde maalesef, potansiyelin çok çok altında. Ülkemiz bu haliyle kırık kanatla uçmaya çalışan bir kuşa benziyor. Kanadın bir tarafını oluşturan erkeklere karşılık kanadın diğer tarafını oluşturan kadınların sayısı az, bu nedenle kuşun kanadı kırık. Bu görünümüyle, bütün çaba ve enerjisine karşın ülkemiz, üretimde, tüketimde, sanayide, hizmet sektöründe, kişi başı gelirde, gelirin paylaşımında, dağılımında geride kalıyor. Refah ve kalkınmada hak ettiği seviyelere ulaşmakta zorluk yaşıyor. Gelin önce üretim tarafına bakalım, kadınlar üretime ne kadar katkıda bulunabiliyor?

KADIN İSTİHDAMI

Ülkemizde ev işleri, çocuk ve yaşlı bakımı kadınların sorumluluğunda. Ancak bu işlere bir değer biçen, bunları üretilen bir değer olarak gören, bir ekonomik yapı söz konusu değil. Yapılan araştırmalara göre dünyada bu işleri bir şirket yapsa idi, bu şirket yıllık 10 trilyon dolarlık bir ciroya ulaşacaktı. Ama maalesef, böyle bir şirket olmadığına göre, kadınlar erkekler ile birlikte, emeklerine değer biçilen işlerde çalışarak, kendilerine, ailelerine ve ekonomiye katkıda bulunacaklar. Bulunacaklar da, kadınlar öncelikle istihdam konusunda sıkıntı yaşıyor. Kadınların özellikle hamilelik, bebek bakımı dönemindeki zaman ve yardım ihtiyacı, işverenler nezdinde iş akışında sıkıntı olarak algılanıyor. Kadın personel istihdamı tercih edilmiyor. Diğer taraftan kadınlar erkeklere göre daha az kazanıyorlar. SGK verilerine göre günlük ortalama kazanç kadınlarda 106 lira iken erkeklerde 117 TL. Aynı işi yapan kadınların erkeklere nazaran daha düşük ücretler aldıkları konusunda da araştırmalar var.

Kadın çalışanların daha iyi yaptığı işler yok mu? Var tabi ki. Bazı sektörlerde kadın çalışanlar özellikle tercih ediliyor. Kadınların avantajlı olduğu sektörler, bankacılık, sigortacılık, eğitim, sağlık hizmetleri gibi birebir ilişkilerin önemli olduğu alanlar. Örneğin, eğitim alanında kadınların daha çok tercih edildiğini hepimiz gözlemleyebiliyoruz. YÖK’ün açıklamasına göre, üniversitelerdeki kadın öğretim görevlilerinin sayısı erkek öğretim görevlilerinin sayısını geçti. Kadınlar insan ilişkilerinde, sorunları anlayıp, çözüm üretmede çok daha başarılılar. Bu nedenle kişiyi tanıma, ikna aşamalarında tercih ediliyorlar. Ancak kadınlar çalışanların özellikle tercih edildiği bu sektörlerde bile, kariyer basamakları yukarı doğru çıkıldıkça, kadınların sayısı giderek azalıyor. Yönetici pozisyonundaki kadın oranı %17’lerde iken, kadın profesör oranı %31’de. Geçmişe göre iyileşmeler var, evet. Ancak kadınların iş hayatının içerisinde daha çok olması gerektiği, potansiyellerini daha çok kullanmaları gerektiği gerçeği, bütün çıplaklığıyla önümüzde duruyor.

EĞİTİM ETKİSİ

Eğitim seviyesi yükseldikçe kadınların işgücüne daha çok katıldıkları görülüyor. Okuryazar olmayan kadınların işgücüne katılım oranı %16’larda iken, üniversite mezunu kadınların oranı %73’e çıkıyor. Ancak burada dikkat edilmesi gereken şey, kadınlarda okuryazar olmayanların oranı %8’lerde. Bu da yapılan bütün özverili çalışmalara, politikalara rağmen, eğitim çağındaki kız çocuklarını eğitime yeterince katamadığımız anlamına geliyor. Kız çocuklarını eğitime katamadığımızda bu kez genç nüfusta (15-24 yaş), hem eğitimde olmayan hem de çalışmayan kadınların oranı da %33’lere ulaşıyor. Genç erkeklerde bu oran yarı yarıya daha düşük.

BES’TE KADINLAR

Çalışmayan ve istihdamda olmayan kadınlar yaşlandığında, hem yakınları hem de kamu sosyal güvenlik sistemleri üzerinde yük oluşturuyor. Gönüllü bireysel emeklilik sistemi çalışsın-çalışmasın tüm toplum kesimlerine hitap ettiği için, kadınlar için extra bir güvenlik sağlıyor. BES tarafında kadınların durumuna baktığımızda, kadınların sahip olduğu sertifika sayısı toplamın %40’ı iken, sistemdeki birikimin %45’i kadınların. Rakamlar bize çalışmayan kadınların da sisteme katkı payı ödeyebildiğini ifade ediyor. Bu bir taraftan kadınların yaşlılıkta korunma ihtiyacını gidermek için BES’e güvendiğini gösterirken, diğer taraftan katkı payı ödeyebilmek için, belki de eş ve çocukların desteğine muhtaç olduğunu ifade ediyor.

OKS tarafında ise, kadınların payı tam da beklenildiği gibi, sistemdeki sertifikaların üçte biri olarak gerçekleşmiş. Aynı şekilde toplam birikimin de üçte biri kadınlara ait. Yani OKS tarafında istihdamda olan kadınlar erkekler ile aynı oranda sistemde kalarak, katkı payı ödemeye devam ediyorlar. Burada aralarında çok büyük bir farklılık yok.

*Para Dergisinin 10-16 Mart 2019 tarihli 10. sayısında yayınlanmıştır.

Zeynep Candan Aktaş

Bireysel emeklilik, benim için çalışma hayatı boyunca farkında olmadan temellerini attığım, sistem uygulanmaya başlayınca, tam da bu temellerin üstüne oturan bir yapı. Amacım ne sistemi yermek ne de övmek. Ama şunu biliyorum: Bizim gibi ülkeler dünyanın para bolluğuna boğulduğu geçtiğimiz 15-20 yılı yatırım yerine, tüketerek geçirdi. Borcu olmayanlar neredeyse parmakla gösterilir oldu. Önümüzdeki dönem bu borçların ödenme zamanı gelecek. Ancak biz halk olarak tasarruf yapmıyoruz, yapamıyoruz. Bunun nedenleri farklı olsa da gerçek şu ki, artık biriktirmek zorundayız. Bu bireysel emeklilik yoluyla olur, şahsi yatırımlarla olur, altın alarak olur, bankada mevduat yoluyla olur, dövizle olur… Herkesin kendi tercihi. Ben burada bireysel emeklilik sistemi içindekilerin sistemi tanımasını, sistemden nasıl daha fazla verim alabileceğinin yollarını, katılımcının lehine ve aleyhine olabilecek gelişmeleri yazmak, duyurmak istiyorum. Bu arada katılımcılar da sistemle ilgili düşüncelerini, sistemden beklentilerini, kendileri için olumlu ve olumsuz yönleri, merak ettikleri soruları yazarlarsa, bunları tartışırız, elimizden geldiğince sorulara cevap veririz ve en önemlisi belki ilgililere, yetkililere sesinizi duyurabiliriz.

Teknik analiz ise daha Türkiye’de teknik analizin ‘T’si ortalarda yok iken, kareli defter yapraklarını birbirine ekleyerek oluşturduğum grafiklerle başladı. 1990’dan beri fiyatların hareketini merak ediyorum ve anlamaya çalışıyorum. Bunun için okuyor, araştırıyor ve bildiklerimi piyasada test ediyorum. Kazandığım da oluyor, kaybettiğim de. Ancak artık şunu net olarak biliyorum, piyasalarda kazanmanın tek yolu kendinizi tanımak ve kendi kapasitenizde riskler alabilmektir. Kapasitenizi aşan risk sizi uyutmaz, kapasitenizin altındaki risk de kazandırmaz. Bu dengeyi kurabilir, üstüne de teknik analiz yöntemlerini uygulayarak alım-satım zamanlarını ve fiyatlarını öngörebilirseniz, kazanmamanız için bir sebep kalmaz.

Yaklaşık 20 yıldır ekonomi dergilerinde, gazetelerde piyasaya ilişkin öngörüler, gerçekleşmeler, teknik analiz grafikleri üzerinden yorumlar yazıyorum. Bunlar arasında Trend Dergisi, Yeni Yüzyıl, Radikal, Ekonomik Bülten, Tekborsa, Gazete Vatan, Milliyet, gibi birçok dergi ve gazete var. Halen bireysel emeklilik ile ilgili yazılarım Para Dergisinde, Teknik analiz ile ilgili yazılarım Ekonomist dergisinde yer alıyor.

Ayrıca teknik analiz ve bireysel emeklilik alanında gerek sınıf içi gerek internet üzerinden eğitimler veriyorum. www.borfin.com.tr adresinde başlangıç düzeyinde teknik analiz eğitimim ve bireysel emeklilik eğitimlerim mevcuttur.