OKS İŞVERENLERİN OMUZLARINDA YÜKSELİYOR

Sep 12

Sep 12 OKS İŞVERENLERİN OMUZLARINDA YÜKSELİYOR

Otomatik katılım sisteminde aslında sisteme dahil edilen çalışandır. Ancak personeli tek tek sisteme dahil etmeye çalışmak yerine, işveren bu işle görevlendirilmiş. Çalışanı sisteme dahil etme sorumluluğu işverene yüklenmiş. Ocak 2017’den beri personel sayısına göre işverenler, etap etap çalışanlarını sisteme dahil ediyorlar. Bugüne kadar 34,108 işverende çalışan, 45 yaş altı SGK’lı, bireysel emeklilik sistemine katkı payı ödemeye başladı. Temmuz 2018’de başlayan 5.fazda da yaklaşık 216 bin işveren daha OKS’nin kapsama alanına girecek. Bir defada sistem kapsamına giren işveren sayısının en fazla olduğu dönem, 5 faz. İstanbul, Ankara, İzmir gibi büyük şehirlerde işverenler sistemin kapsama alanına girdiklerini medya ve bankalar kanalıyla öğreniyor, sisteme girmesi konusunda bilgilendiriliyor. Emeklilik şirketlerinin acentaları da işverenleri bilgilendirerek, sisteme dahil etme konusunda çaba harcıyorlar. Ancak Anadolu’daki küçük ölçekli firmaların OKS konusunda ayrıca bilgilendirilmesi gerekiyor. Hali hazırda bunu yapabilecek bir kurum veya organizasyon yok.

Bugüne kadar 50 ve üzerinde çalışana sahip, nisbeten iş hacmi büyük işverenler sisteme dahil edilirken, şimdi bireysel emeklilik şirketlerinin karşısında 216 bin yeni işveren bulunuyor. Sistemde iş yapan on beş bireysel emeklilik şirketinin karşısında 216 bin işveren olması demek, ortalama olarak her bir bireysel emeklilik şirketine 15 bine yakın işveren düşmesi demektir. Bu bireysel emeklilik şirketlerinin mevcut personel yapısıyla, yüz yüze çalışmalarla altından kalkabilecekleri bir rakam değil. Bu nedenle bireysel emeklilik şirketlerinin çoğu, yaptıkları dijital uygulamalar ile işverenleri internet üzerinden sisteme davet ediyor. Bu durumda işverenler bireysel emeklilik şirketleri tarafından sistem konusunda bilgilendirme olanağından da mahrum kalıyor. Örneğin, işverenlerden gelen ‘1 Temmuzda girmesek veya gelecek ay girsek olmaz mı?’ sorularının cevabı kocaman bir HAYIR. İşverenlerin sisteme katılıp-katılmadığı EGM tarafından SGK bilgileri üzerinden kontrol ediliyor ve çalışanlarını sisteme dahil etmeyen işverenler için ceza söz konusu.

EMEKLİLİK ŞİRKETİ SEÇİMİ

OKS işverenlere öncelikle çalışanları adına bir bireysel emeklilik şirketiyle anlaşma yükümlüğü veriyor. İşveren çalışanlarına en iyi hizmeti sağlayacak ve avantaj sunacak en az bir bireysel emeklilik şirketiyle anlaşmak zorunda. İstenirse farklı personel grupları için farklı emeklilik şirketleriyle çalışılabilir. İşveren bireysel emeklilik şirketinden bu nedenle herhangi bir menfaat temin edemez. Bireysel emeklilik şirketlerinin çalışanlara ulaşmakta zorlanacağı bu fazda, işveren çalışanlara sistemi de tanıtmak, anlatmak zorunda kalabilir.

FON SEÇİMİ

İşveren çalışanlarını sisteme dahil ederken, çalışanın faizli-faizsiz fon tercihini alır. Eğer fon tercihini yapmayan veya yapamayan çalışan var ise onlar adına fon tercihi yapar. İşverenin bireysel emeklilik şirketiyle yapacağı anlaşmaya göre, istenirse çalışanların fon tercihlerini direkt olarak bireysel emeklilik şirketine bildirmeleri de söz konusu olabilir. Bireysel emeklilik şirketleri çalışanlara açtıkları şifreli sayfalarda OKS hesaplarını takip etmelerine ve fon dağılım değişikliği yapabilmelerine olanak sağlıyor.

KATKI PAYININ SİSTEME AKTARILMASI

İşveren, ücret ödeme gününde çalışanların ücretlerinden yaptığı %3’lük kesintiyi bireysel emeklilik şirketine aktarmak zorundadır. Bireysel emeklilik şirketi ve işveren aralarında ücret ödeme gününü kararlaştırabilir. Ücret ödeme gününü takip eden iş gününde, katkı payı kesintileri bireysel emeklilik şirketinin hesabına yatırılmalıdır. Bireysel emeklilik şirketi de kendisine gelen katkı paylarını çalışanların hesaplarına intikal ettirir.

DEVİR FIRSATI

İşveren bireysel emeklilik şirketi seçimi ve katkı payının kesilmesi dışında kalan yükümlülüklerini bireysel emeklilik şirketine devredebilir. Cayma hakkı kullanımı, fon dağılım değişikliği, katkı payı değişikliği, işten ayrılma bildirimi, ara verme bildirimi gibi hakların kullanımıyla ilgili bildirimlerin neler olduğu sözleşmede belirlenebilir. Hangi bildirimlerin işverene, hangi bildirimlerin bireysel emeklilik şirketine devredileceği karara bağlanabilir.

Zeynep Candan Aktaş

Bireysel emeklilik, benim için çalışma hayatı boyunca farkında olmadan temellerini attığım, sistem uygulanmaya başlayınca, tam da bu temellerin üstüne oturan bir yapı. Amacım ne sistemi yermek ne de övmek. Ama şunu biliyorum: Bizim gibi ülkeler dünyanın para bolluğuna boğulduğu geçtiğimiz 15-20 yılı yatırım yerine, tüketerek geçirdi. Borcu olmayanlar neredeyse parmakla gösterilir oldu. Önümüzdeki dönem bu borçların ödenme zamanı gelecek. Ancak biz halk olarak tasarruf yapmıyoruz, yapamıyoruz. Bunun nedenleri farklı olsa da gerçek şu ki, artık biriktirmek zorundayız. Bu bireysel emeklilik yoluyla olur, şahsi yatırımlarla olur, altın alarak olur, bankada mevduat yoluyla olur, dövizle olur… Herkesin kendi tercihi. Ben burada bireysel emeklilik sistemi içindekilerin sistemi tanımasını, sistemden nasıl daha fazla verim alabileceğinin yollarını, katılımcının lehine ve aleyhine olabilecek gelişmeleri yazmak, duyurmak istiyorum. Bu arada katılımcılar da sistemle ilgili düşüncelerini, sistemden beklentilerini, kendileri için olumlu ve olumsuz yönleri, merak ettikleri soruları yazarlarsa, bunları tartışırız, elimizden geldiğince sorulara cevap veririz ve en önemlisi belki ilgililere, yetkililere sesinizi duyurabiliriz.

Teknik analiz ise daha Türkiye’de teknik analizin ‘T’si ortalarda yok iken, kareli defter yapraklarını birbirine ekleyerek oluşturduğum grafiklerle başladı. 1990’dan beri fiyatların hareketini merak ediyorum ve anlamaya çalışıyorum. Bunun için okuyor, araştırıyor ve bildiklerimi piyasada test ediyorum. Kazandığım da oluyor, kaybettiğim de. Ancak artık şunu net olarak biliyorum, piyasalarda kazanmanın tek yolu kendinizi tanımak ve kendi kapasitenizde riskler alabilmektir. Kapasitenizi aşan risk sizi uyutmaz, kapasitenizin altındaki risk de kazandırmaz. Bu dengeyi kurabilir, üstüne de teknik analiz yöntemlerini uygulayarak alım-satım zamanlarını ve fiyatlarını öngörebilirseniz, kazanmamanız için bir sebep kalmaz.

Yaklaşık 20 yıldır ekonomi dergilerinde, gazetelerde piyasaya ilişkin öngörüler, gerçekleşmeler, teknik analiz grafikleri üzerinden yorumlar yazıyorum. Bunlar arasında Trend Dergisi, Yeni Yüzyıl, Radikal, Ekonomik Bülten, Tekborsa, Gazete Vatan, Milliyet, gibi birçok dergi ve gazete var. Halen bireysel emeklilik ile ilgili yazılarım Para Dergisinde, Teknik analiz ile ilgili yazılarım Ekonomist dergisinde yer alıyor.

Ayrıca teknik analiz ve bireysel emeklilik alanında gerek sınıf içi gerek internet üzerinden eğitimler veriyorum. www.borfin.com.tr adresinde başlangıç düzeyinde teknik analiz eğitimim ve bireysel emeklilik eğitimlerim mevcuttur.