BES PORTFÖYÜNÜ YÖNETMEK
Piyasalarda malesef tek bir doğru yok. Piyasaların yönünü her zaman doğru olarak tahmin etme imkanı da yok. Ama ne var? Yatırım hedefiniz, risk algınız, yaşınız, geliriniz, bakmakla yükümlü olduğunuz kimseler, işiniz gibi pek çok değişkene göre yatırım yapıp, risk almak var.
Geçmiş verilere bakarak fonlardaki getirileri görmek mümkün. Bu anlamda EGM'nin 20 Aralık 2024’te paylaştığı tablolar güzel veriler sunuyor: Aşağıdaki tablo risk seviyelerine göre fonların son beş yıllık dönemdeki getirisini grafik üzerinde gösteriyor. Buradan şöyle çıkarımlar yapmak mümkün:
a) 5 yıl ve üzeri yatırımlarda çok yüksek riskli fonların (hisse senedi fonu, altın fonu, endeks fon, fon sepeti fonu, yabancı fon, karma fon, dış borçlanma aracı fonu ve agresif değişken fonlar. Risk Değeri 5-7 aralığında) ortalama getirisi diğer fonların neredeyse iki katı. 5 yıl ve daha uzun vadeli yatırım yapılacaksa çok yüksek riskli fonlardan oluşan bir portföy tercih edilebilir. Peki, kimler riski yüksek ama getirisi de yüksek olan bu fon grubuna yatırım yapmalı?
-18 yaş altı çocuklar ve gençler,
-Geliri, birikim potansiyeli olan, BES dışında da birikimi olan 50 yaş altındaki herkes
-50 yaş üzerinde olsa da, BES’teki birikimlerini 8-10 yıl daha büyütmeyi düşünenler, çok yüksek riskli fonlardan oluşan bir portföye sahip olabilir. Piyasa şartlarına uygun olarak fon dağılımlarını da değiştirebiliyorsa ne mutlu. Ama BES’teki katılımcıların çok büyük bir kısmının fon dağılımını değiştirmediği göz önüne alındığında (yani piyasaları takip etmiyorlar) sistemde kalacağı yıla ve yaşına göre aşağıdaki dağılım örneklerinden biri seçilebilir. .
-Tek bir varlık grubundan oluşan bir portföy (sadece altın ya da sadece hisse fonu vb. gibi. Ancak bu tür yatırımın riski, varlık dağılımı yapılan bir portföye göre daha yüksektir. Tek fona yatırım yapılıyorsa risk daha da artıyor demektir.)
- Hisse- altın dağılımı
-Hisse-altın-döviz (dış borçlanma aracı fonu) dağılımı
-Hisse-altın-döviz-yabancı hisse dağılımı vb.
Peki, bu dağılımlarda yer alacak, iyi getiri sağlayan fonlar hangileri olabilir? Ekteki linkte her ay güncellediğim, faizli/faizsiz ve gönüllü BES/OKS fonlarından oluşan 4 farklı grupta ‘en İyi Getiri Sağlayan Fonlar’ çalışması var. İyi getiri sağlayan fonları yakalamakta faydalı olabilir.
https://www.zeynepcandanaktas.com/getiriler
b) Sistemde 3 ila 5 yıl arası yatırım yapılacaksa yüksek riskli fonlar tercih edilebilir. 5 yılda yüksek Riskli fonların getirisi%493’e ulaşmış. Peki, yüksek riskli dediğimiz fonlar hangileri: Atak-Dinamik-Büyüme ibaresi taşıyan değişken fonlar, bazı dengeli değişken fonlar, bazı karma fonlar, bazı standart fonlar bu risk grubunda. (Fonların risk gruplarını TEFAS ve Fonbul sitelerinden bulabilirsiniz.) . Peki, böyle bir portföy dağılımı kimlere uygun?
-BES’te emekliliğe beş yıldan az olan ve parasını alıp çıkma niyetinde olanlar,
-Sistemde uzun süre kalacak ama BES’ten başka birikimi olmayan,
-BES birikimini ev-araba almak gibi başka yatırımlarda kullanma hedefinde olanlar,
bu gruptaki fonlara yatırım yapabilir..
c) Sistemde 1 ila 3 yıl arasında kalacak olanlar, orta riskli fon grubundan seçim yapabilir. Bunlar risk grubu 3-4 olan değişken fonlar, standart fonlar, borçlanma araçları fonları, kira sertifikası fonları gibi fonlardır. Grafikte görüldüğü gibi bu fon grubunun ortalama yıllık getirisi %42’ler seviyesindeyken, 5 yıllık getirisi ortalama olarak %314 seviyelerinde. Peki, 3-4 risk grubundaki bu fonlara kimler yatırım yapabilir?
-BES emekliliğine 2-3 yıl kalmış ve birikimlerini alarak sistemden çıkmak isteyenler,
-Sistemde uzun süre kalmayı hedeflese de, işsiz, gelirsiz kalma potansiyeli yüksek olanlar,
-Evinde hasta, yaşlı bakanlar yani her an nakit ihtiyacı doğabilecek olanlar, bu gruptaki fonlara yatırım yapabilir.
d) 1 yıldan kısa vadeli yatırımlarda düşük riskli, (risk grubu 1-3) temkinli değişken fon, para piyasası fonu, OKS'de olanlar için başlangıç fonu gibi fonlar tercih edilebilir. Bu fonların riski düşük olduğu gibi getirisi de düşüktür. Düşük riskli fonların ortalama yıllık getirisi %57 olurken, 5 yıllık getirisi %222’de kalmış.
Peki, BES’te bu gruba uygun yatırımcılar kimler:
-Yıl içerisinde emeklilik hakkını kullanacak olanlar,
-Faizlerin yükseldiği dönemde risk almak istemeyenler,
-Sistemdeki birikimini sistem dışında yatırıma yönlendirmek için fırsat bekleyenler,
-Hiç bir şekilde risk almak istemeyenler bu gruba giriyor.
Fonları karşılaştırmak ve sıralamak için:
