YASTIK ALTI BES

Son dönemde yastık altı altınların, finansal sisteme çekilmesi konusunda yoğun bir gayret var. Daha önce de pek çok kez, yastık altı altınlar sisteme çekilmek istenmişti. Bu kez kuyumcuların da işin içinde olacağı yurt çapında yaygın bir çalışma var. Hazine ve Maliye Bakanlığı yastık altı altınları sisteme çekmek için üç seçenekli bir sistem ortaya koyuyor:

-Bunlardan birincisi Darphane tarafından üretilen çeyrek, yarım, tam gibi fiziki altınları ‘Darphane Kazandıran Çeyrek Hesap Sistemine’ dahil bankalarda açılacak ‘Çeyrek Hesap’lara yatırma olanağı bulunacak. Bu hesaplara fiziki olarak yatırılacak olan ‘Çeyrek Altınlar’ önceden bankaya bildirimde bulunmak şartıyla, istenildiği zaman da fiziki olarak çekilebilecek.

-İkinci olarak ‘KADSİS’ denilen sistemle fiziki altınlar anlaşmalı kuyumcular aracılığıyla banka hesaplarına milyem *( Altının saflık derecesini gösteren ölçü birimi) cinsinden aktarılacak. Bunun için yatırımcıların anlaşmalı bankalarda önceden bir ‘Vadesiz Altın Hesabı’ açması gerekiyor.  Vatandaşlar anlaşmalı kuyumcular üzerinden fiziki altınlarını bankalarda açılacak altın hesaplarına aktaracak.

-Üçüncü seçenek ise ‘Altın Değerleme’ sistemine sahip bankalara getirilecek fiziki altınlar, açılacak Altın Hesaplarında milyem cinsinden saklanacak. Bankalardaki bu altın hesaplarının hepsi gerçek kişiler için belirlenen tutarda (2022 yılı için 200 bin TL) “Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu” (TMSF) güvencesi altında olacak.

ALTINLAR KADINLARIN

Geleneklerimizde altın genellikle doğum, düğün gibi kutlamalarda en iyi hediye seçeneği olmakla kalmıyor, finansal okuryazarlığın düşük olduğu kesimlerde kadınlar, eline geçen her kuruşu altın takılara yönlendiriyor. İşler bozulduğunda, ev alınacağında, çocuklar evlendirilirken, kadınların biriktirdiği altınlar piyasaya çıkıyor. Kadınların elindeki altınlar, bir nevi güvence anlamı taşıdığından, bu altınlardan çoğu zaman kimsenin haberi olmuyor. Bu nedenle yastık altındaki altınların sisteme kazandırılması için yapılan çalışmaların, öncelikle kadınları ikna etmesi gerekiyor.

ALTIN FONLARI

Bireysel emeklilik sisteminde altın fonlarının kuruluşu 2013 yılında başlıyor. Altın fonları zaman içinde bir taraftan konjoktürün sağladığı avantaj, diğer yandan katılımcıların ilgisi ile büyümeye devam ediyor. Altının ons fiyatı ve dolar /TL paritesinin aynı anda yukarı yönlü hareketi gram altın fiyatını 900’lerin üstüne taşıdı.

Katılımcıların altın fonu yatırımında daha uzun vadeli davranabildiği, geri çekilmeleri fırsat olarak kullandığı izleniyor. BES fonlarına son beş yıl itibariyle bakıldığında hem portföy büyüklüğü bakımından hem de getiri bakımından altın fonları ilk sıralara yükseliyor. BES havuzunun neredeyse yüzde 30’u kıymetli madenler fonlarından oluşuyor. Bunda halkın altına yaklaşımının sürekli alım tarafında olması ve zorunlu haller dışında altın yatırımlarının elde tutulma alışkanlığının payı olsa gerektir.

ALTIN FONUNUN AVANTAJI

Halihazırda extra hiçbir çaba olmadan katılımcılar birikimlerini bireysel emeklilik sisteminde altın fonlarında değerlendiriyorlar. Evet, bireysel emeklilik sisteminde devlet katkısının olması özendirici bir unsur. Altın yatırımının dış dünyada fiyat artışı dışında pek bir getirisi olmaz iken, bireysel emeklilik sistemine gelindiğinde yüzde 30 devlet katkısı var.  Buna ilave olarak altın fonlarının portföylerinde genellikle kamu tarafından ihraç edilen altın cinsinden kira sertifikaları bulunuyor. Bu sertifikaların da az da olsa bir getirisi mevcut.

ALTIN FONUNUN DEZAVANTAJI

Bankalardaki altın hesaplarına bazı bankalar az da olsa bir getiri tahakkuk ettiriyor. Altın hesaplarının getirileri stopaja tabi.  Ama değer artışları üzerinden stopaj alınmıyor. Halbuki bireysel emeklilik sisteminde katılımcı sistemden ayrılırken değer artışları üzerinden de stopaj ödüyor. Ayrıca altın fonlarının portföyü üzerinden yüzde 1,09 oranında fon toplam gider kesintisi alınıyor.  Stopaja ve fon toplam gider kesintisine rağmen katılımcıların bireysel emeklilik sisteminde altın fonlarını tercih etmesinde, devlet katkılarının etkisi olduğu çok açık bir şekilde gözleniyor.

BES YASTIK ALTI SEÇENEĞİ OLABİLİR Mİ?

Bireysel emeklilik sisteminde son dönemde yapılan düzenlemeler uygulamaya alındığında, bireysel emeklilik sistemi çok doğal bir yastık altı seçeneği olabilecek gibi görünüyor. Özellikle evlilik, konut alımı, eğitim vb nedenlerle katılımcılara kısmi çıkış hakkının verilmesiyle, gerçek hayatta altın almak için kullanılan nedenler ve ihtiyaçlar BES’te karşılık bulmuş olacak. Bu da altın fonlarına yönelen ilginin artmasını sağlayabilir. Bir anlamda fiziki altının katılımcıya sağladığı likidite, bireysel emeklilik sisteminde kısmı çıkış yoluyla oluşturulabilir. Altın konusunda zaten uzun soluklu olan vatandaşlar, bireysel emeklilik sisteminde de bu tarzını koruyarak, rahatça altın fonlarına yatırımlarını sürdürebilir.

ALTIN HESAPLARI MI, ALTIN FONLARI MI?

Bankalarda fiziki teslimatlı altın hesapları likidite açısından bireysel emeklilik sistemine karşı avantaj sağlasa da bireysel emeklilik sistemindeki kredi kartından çekim olanağı, haciz ve rehinden muafiyet gibi korumalar ile kısmi çıkış hakkı, en azından yastık altına akacak birikimlerin BES’e akmasını sağlayabilir. Zaten önemli olan tasarruf değil mi, ha bankada, ha bireysel emeklilik sisteminde, ne fark eder?