ÖRNEK PORTFÖYLERDE ZAYIF GETİRİ

Nov 8

Nov 8 ÖRNEK PORTFÖYLERDE ZAYIF GETİRİ

2021 yılı genel eğilim olarak borsanın zirveden aşağı geldiği, faizlerin, dövizin ve gram altının yükseldiği bir yıl oldu. Faizlerin yükselişi, başlı başına BES fon havuzunun getiri ortalamasını aşağı çekmekte çok etkili. Çünkü BES fon havuzunun yaklaşık yüzde 60’ı faiz getirisi sağlayan sabit getirili yatırım araçlarından oluşuyor ve faizlerin yükselişi havuzun değer kaybetmesine ya da getiri sağlayamamasına neden oluyor. Bunun üstüne BİST 100 endeksindeki düşüş de eklenince BES fon havuzunun neredeyse dörtte üçü getiri açısından negatif etkilerle karşı karşıya. Diyeceksiniz ki, gram altın ve döviz fiyatları yukarı yönlü. Bunlar BES fon havuzunun geri kalan dörtte birini pozitif yönde etkilemiş, olmalı; dövizin yukarı yönlü hareketi durumu kurtarmaya yetmedi mi? Gelin bakalım, piyasalarda ne olmuş? Bu durum bizim Örnek Portföylere nasıl yansımış?

HİSSE SENETLERİ

Hisse senetleri piyasasını temsilen kullanılan BİST 100 endeksi, 2020 yılını 1,477 puandan kapattı. Mart ayı ortalarında 1,589 puan görülse de bir daha bu seviyeye ulaşamadı. Mevcut durumda hisse senetleri piyasası 1400’lerden aşağı sarkarak destek bulmaya çalışıyor. İlk dokuz aylık dönemde BİST 100’deki zarar yüzde 6’ya ulaştı. Bu dönemde BES hisse fonlarında en yüksek getiri yüzde 22, en düşük getiri -0,6 oldu.

SABİT GETİRİLİ YATIRIM ARAÇLARI

Yılın başında yüzde 15 seviyelerinde oluşan faizler, yıl içerisinde yüzde 20’leri gördükten sonra yüzde 18-19 bandına geri çekildi. Kamu ve özel sektör borçlanma araçlarına yatırım yapan fonların içeriğindeki varlıklar, faiz yükselişine negatif yönde tepki verdikleri için bu fonların getirileri azaldı. Kamu iç borçlanma araçları fonları, özel sektör borçlanma araçları fonları, standart fonlar, para piyasası fonları, katkı fonları ve başlangıç fonlarının hepsi (faizli/faizsiz) baz alındığında ilk dokuz ayda en yüksek getiri yüzde 20 olarak gerçekleşirken en düşük getiri yüzde -9 seviyesinde.

DÖVİZ

Son dönemde dövizin yükselişi dikkatleri üzerine çekiyor. İlk dokuz ayda dolardaki yükseliş yüzde 20, eurodaki yükseliş yüzde 13’ler seviyesinde. Enflasyon bazında bakıldığında dövizde bekleyen yatırımcılar kazanmış. Ancak Eurobond denilen ve kamunun döviz cinsinden ihraç ettiği borçlanma araçları her ne kadar dövizin yükselişinden gelir sağlasa da, böylesi dönemlerde bu yatırım araçlarının yurtdışı piyasalarda yükselen risk primi (CDS), dolar cinsinden değerlerinin düşmesine neden oluyor. Aynı dönemde BES’te döviz cinsinden yatırım olanağı sağlayan dış borçlanma araçları fonlarında en yüksek getiri yüzde 26 olurken, en düşük getiri yüzde 22 olarak gerçekleşiyor.

ALTIN

Altın yatırımı BES havuzunun en büyük yatırım grubu. Geçen yıl yüzde 70’lere ulaşan getiriler bu yıl yok, maalesef. Altının ons fiyatı yılbaşındaki 1,894 seviyelerinden 1,680 seviyelerine gerilerken, dolar/TL paritesinin getirisinin bir kısmını da eritmiş oldu. Bu nedenle gram altın yılbaşında 452 lira seviyelerinden başlayan yolculuğunda dokuz ayın sonunda 500 lira civarına ancak ulaşabildi. BES’teki kıymetli madenler fonlarında ilk dokuz aydaki en yüksek getiri yüzde 8 olurken en düşük getiri yüzde 6 olarak gerçekleşti.

BES HAVUZU

Bireysel emeklilik sisteminin tamamı düşünüldüğünde en yüksek getiri sağlayan fonlar, beklenildiği gibi, yabancı varlıklara ve dış borçlanma araçlarına yatırım yapan fonlar oldu. İlk dokuz ayda en iyi getiri yüzde 35 ile Anadolu Hay. BRİC Ülkeler Fonu’nda iken en büyük zarar yüzde 13 ile Anadolu Hay. İş Bankası İştirak Endeksi Fonu’nda oluştu.

ÖRNEK PORTFÖYLER

Getirinin kıt olduğu ilk dokuz aylık dönemde, Örnek Portföylerin hiç biri yüzde 12’ye ulaşan enflasyonun üstünde getiri sağlayamadı. Yıllık dönemde Riskli Portföy ve Katılım Portföyünün getirisi enflasyon üzerinde görünse de içeriğinde dövize dayalı getiri sağlayan yatırım aracı olmayan Muhafazakar Portföy ve Dengeli Portföy hem dokuz aylık dönemde hem de yıllık dönemde reel olarak getiri sağlamaktan uzak görünüyor.

Peki, bu hep böyle mi devam eder? İlk dokuz ayda getiriler zayıf ise yıllık olarak da zayıf olacak anlamına mı geliyor? Tabii ki değil. BES uzun vadeli bir yatırım. Piyasaların düşüşte olması her ay katkı payı ödeyen katılımcılar için aynı zamanda düşük fiyatlardan alım fırsatı veriyor. Biriktirmek için iyi bir dönemdeyiz, denilebilir. Ayrıca BEFAS’tan fon tercihi yolunun açılmış olması, önümüzdeki dönemlerde iyi getiri sağlayan fonların portföylerinin büyümesine, bu da sistemin toplam getirisinin yükselmesine katkıda bulunacaktır.

*Para Dergisi’nin 10-16 Ekim 2021 tarihli sayısında yayınlanmıştır.

Zeynep Candan Aktaş

Bireysel emeklilik, benim için çalışma hayatı boyunca farkında olmadan temellerini attığım, sistem uygulanmaya başlayınca, tam da bu temellerin üstüne oturan bir yapı. Amacım ne sistemi yermek ne de övmek. Ama şunu biliyorum: Bizim gibi ülkeler dünyanın para bolluğuna boğulduğu geçtiğimiz 15-20 yılı yatırım yerine, tüketerek geçirdi. Borcu olmayanlar neredeyse parmakla gösterilir oldu. Önümüzdeki dönem bu borçların ödenme zamanı gelecek. Ancak biz halk olarak tasarruf yapmıyoruz, yapamıyoruz. Bunun nedenleri farklı olsa da gerçek şu ki, artık biriktirmek zorundayız. Bu bireysel emeklilik yoluyla olur, şahsi yatırımlarla olur, altın alarak olur, bankada mevduat yoluyla olur, dövizle olur… Herkesin kendi tercihi. Ben burada bireysel emeklilik sistemi içindekilerin sistemi tanımasını, sistemden nasıl daha fazla verim alabileceğinin yollarını, katılımcının lehine ve aleyhine olabilecek gelişmeleri yazmak, duyurmak istiyorum. Bu arada katılımcılar da sistemle ilgili düşüncelerini, sistemden beklentilerini, kendileri için olumlu ve olumsuz yönleri, merak ettikleri soruları yazarlarsa, bunları tartışırız, elimizden geldiğince sorulara cevap veririz ve en önemlisi belki ilgililere, yetkililere sesinizi duyurabiliriz.

Teknik analiz ise daha Türkiye’de teknik analizin ‘T’si ortalarda yok iken, kareli defter yapraklarını birbirine ekleyerek oluşturduğum grafiklerle başladı. 1990’dan beri fiyatların hareketini merak ediyorum ve anlamaya çalışıyorum. Bunun için okuyor, araştırıyor ve bildiklerimi piyasada test ediyorum. Kazandığım da oluyor, kaybettiğim de. Ancak artık şunu net olarak biliyorum, piyasalarda kazanmanın tek yolu kendinizi tanımak ve kendi kapasitenizde riskler alabilmektir. Kapasitenizi aşan risk sizi uyutmaz, kapasitenizin altındaki risk de kazandırmaz. Bu dengeyi kurabilir, üstüne de teknik analiz yöntemlerini uygulayarak alım-satım zamanlarını ve fiyatlarını öngörebilirseniz, kazanmamanız için bir sebep kalmaz.

Yaklaşık 20 yıldır ekonomi dergilerinde, gazetelerde piyasaya ilişkin öngörüler, gerçekleşmeler, teknik analiz grafikleri üzerinden yorumlar yazıyorum. Bunlar arasında Trend Dergisi, Yeni Yüzyıl, Radikal, Ekonomik Bülten, Tekborsa, Gazete Vatan, Milliyet, gibi birçok dergi ve gazete var. Halen bireysel emeklilik ile ilgili yazılarım Para Dergisinde, Teknik analiz ile ilgili yazılarım Ekonomist dergisinde yer alıyor.

Ayrıca teknik analiz ve bireysel emeklilik alanında gerek sınıf içi gerek internet üzerinden eğitimler veriyorum. www.borfin.com.tr adresinde başlangıç düzeyinde teknik analiz eğitimim ve bireysel emeklilik eğitimlerim mevcuttur.