BES KATILIMCISINA TAKTİKLER

Bireysel emeklilik sistemi yaygınlaştıkça sistem hakkında olumlu-olumsuz fikir sahibi olanlar çoğaldı. Her ne kadar olumsuz fikirler daha çokmuş gibi görünse de OKS ile birlikte 15 milyona ulaşan katılımcı sistemden memnun ki, halen katkı payı ödemeye devam ediyorlar. Zaten insanlar genel olarak memnun oldukları şeyleri değil, şikayet ettikleri şeyleri dile getirirler, biliyorsunuz. Şikayetleri de, yabana atmamak lazım. Çünkü bu şikayetler sistemdeki eksiklikleri, noksanlıkları, düzeltilmesi gereken yerleri gösteriyor, yetkililere. Yoksa kim nereden bilebilir ki, geliştirilmesi gereken yerler neresidir, hangi konularda iyileştirme gerekiyor, hangi konular yenisiyle değiştirilmeli veya kaldırılmalı? Buna ‘geri bildirim’ deniyor ve şirketler bu geri bildirimleri alabilmek için kırk takla atıyor. Her neyse, BES konusunda şikayetler üzerinden giderek sistemden nasıl faydalanacakları ve gelirlerini nasıl artıracakları konusunda belki katılımcılara birkaç şey söylenebilir.

-Bütün birikimini BES’te yapma: BES katılımcıları arasında yapılan anketlerde, katılımcıların %50’sinin BES dışında başka bir birikiminin olmadığı görülüyor. Bu durumda herhangi bir ekonomik sıkıntıda, ilk akla gelen BES sözleşmesinden çıkmak oluyor. Ama, erken çıkışlarda ertelenmiş giriş aidatı ve yönetim gideri kesintileri, bazen ödenen katkı paylarının bile geri alınamamasına neden oluyor. Zaten ihtiyaç nedeniyle, köşedeki birikimi kullanmak niyetinde olan katılımcı, bütün birikiminin kesintilere gittiğini görünce veryansın ediyor. Bunun üstüne bir de sistemden çıkışlarda asgari 20 işgünü süren geri ödemeler, katılımcıların sistem konusunda şikayetlerinin artmasına ve kamuoyunda  olumsuz algının yayılmasına neden oluyor. Bu nedenle siz siz olun, acil durumlar için başka bir  yerde daha birikiminiz veya tasarrufunuz olsun. Hatta tasarruflarınızı kısa vadeli, orta vadeli ve uzun vadeli olarak kategorize edin. En uzun vadeli yatırımınız BES’te olsun.

-BES’ten ayrılmadan önce ara verme olasılığını düşün: BES’e giriş tarihiniz devlet katkılarının tamamını hak edebilmek için çok önemli. Bu nedenle BES’ten tamamıyle ayrılarak, başlangıç tarihinden kaynaklanan hakları kaybetmek yerine, ara verme seçeneğini tercih ederek, kaynaklarınızı sorunlarınızın çözümü için kullanabilirsiniz. Daha sonra bıraktığınız yerden tekrar katkı payı ödemeye başlayabilirsiniz. (Ara vermeden önce BES şirketinize ara verme kesintilerinin ne kadar olduğunu sorun. Ayrıca ara verilen sözleşmeler düzensiz ödeme statüsüne girdiğinden kesinti iadelerinden faydalanamayacağınızı unutmayın.)

-Borç parayla birikim yapma: BES’te birikim yapan katılımcıların çok büyük bir kısmı ev, araba, kredi kartı taksitleri gibi borç ödemeleriyle boğuşuyor. Halbuki, hiçbir yatırım aracı sürekli olarak kredi faizlerinin üzerinde getiri sağlayamaz. Bir taraftan biriktireceğim diye uğraşırken, diğer taraftan borç ve bunun faizini ödemek, gerçekte var olan birikim potansiyelinin değerlendirilememesine neden oluyor. Hem BES’iniz hem de borcunuz var ise, BES’inizi ödemeye ara vererek, veya katkı payı ödemesini asgariye çekerek, mümkün olan en kısa zamanda borçları kapatmak ve kredi faizlerinden mümkün olduğunca kaçmak, sonrasında daha yüksek katkı paylarıyla birikim yapmanıza olanak verebilir.

-Fon dağılımını değiştir: (Öncelikle BES şirketinizin mobil uygulamasını ve internet şifresini edinin.) Yatırım araçlarının kendilerine özel döngüleri, getiri sağladıkları dönemler vardır. Eğer finansal okuryazarlık seviyeniz, bu döngüleri takip edebilmenize olanak veriyorsa, fon dağılımınızı buna göre değiştirin. Yok, yatırım araçlarını ve döngülerini takip edemiyorsanız, portföyünüze bütün yatırım araçlarını içerecek fonları dahil edin. Örneğin risk algınıza göre içeriğinde hisse senedi, borçlanma araçları, dövizli borçlanma araçları ve kıymetli madenler olan fonlardan bir sepet yapın. Ya da, bütün birikiminizi değişken fona yönlendirin. Bırakın portföy yöneticileri değişken fonlar aracılığıyla, sizin yerinize birikiminizi yönetsin.. (fonların seçiminde destek: www.besanaliz.com )

-Bütün emeklilik planlarında BEFAS fonlarına yer yerilmek zorunda. Bu nedenle eğer BEFAS fonlarına ulaşmakta zorluk çekiyorsan, müşteri hizmetlerini arayarak, nasıl bulacağının yöntemini öğren. İstediğin BEFAS fonları emeklilik planına dahil değilse, bu fonları sunan emeklilik planına geç. Yılda dört kez emeklilik planını değiştirme hakkın var.

-BES’te tasarrufların büyüyünce emeklilik planını değiştir, giderleri azalt: BES’teki birikiminiz on bin lirayı geçiyorsa ve aylık bin lira civarında katkı payı ödeyebiliyorsanız, BES şirketinizden yönetim gider kesintisi alınmayan, planları sorun. Böylece katkı paylarınızdan veya birikiminiz üzerinden gider kesintisi yapılmaz, tasarruflarınız daha hızlı büyür.

-Emeklilik yaklaşınca para piyasası fonlarına geç: Sistemde 10 yıl ve 56 yaşı tamamlamaya altı ay-bir yıl kala, fon dağılımınızı değiştirerek, kademeli işlemlerle yavaş yavaş birikimlerinizi para piyasası fonlarına geçirin. Para piyasası fonları getirisi düşük ama riski de düşük fonlardır. Çok beklenmeyen bir gelişme olmaz ise, neredeyse hiçbir zaman değer kaybı yaşatmazlar. Böylece son aylarda piyasalarda yaşanacak olumsuz dalgalanmalardan birikiminizi koruyabilir, portföyünüzde zarar oluşmasının önüne geçebilirsiniz.

-Şikayet merciini bil: BES’te katılımcılar şikayetlerini, isteklerini, taleplerini kendi aralarında veya sosyal medya ortamında dile getiriyorlar. Ancak sorunlara gerçekten çözüm bulacak merciler başta EGM olmak üzere, Hazine ve Maliye Bakanlığı Sigortacılık Genel Müdürlüğü, Türkiye Sigorta Birliği ve SPK’dır. En azından buralara yapacağınız şikayetler, talepler, bildirimler ile kamunun BES konusundaki aksaklık ve eksikleri görmesini, farkına varmasını sağlayarak, çözüm geliştirilmesine de vesile olabilirsiniz.