FONLARDA YENİ DÖNEM — Zeynep Candan Aktaş

Nov 3

Nov 3 FONLARDA YENİ DÖNEM

Hazine tarafından yapılan değişiklikle 2018’den itibaren bireysel emeklilik şirketleri kurucusu oldukları fonları, portföy yönetim şirketleri arasında yeniden dağıtıma tabi tutacak? Neden mi? ‘Aynı portföy yönetim şirketi tarafından yönetilecek fonların tutarı, toplam portföyün %40’ını aşamayacağına dair düzenleme’ nedeniyle. Haziran ayında çıkarılan bu düzenleme 1 Ocak 2018 tarihinde yürürlüğe girecek. Düzenlemeye göre BES şirketleri %30+%30+%40 olmak üzere en az 3 portföy yönetim şirketiyle çalışmak zorunda kalacak. Bireysel emeklilik şirketleri çok gönüllü olmasalar da buna uymak zorundalar.

Yukarıdaki excel tabloda portföy yönetim şirketlerinin emeklilik fonları sektöründeki ağırlığı görülüyor.

Ak, İş, Garanti, Yapı Kredi ve Vakıf Portföy beşlisi sektördeki varlıkların %75’ini yönetiyor. Kalan %25’i de 21 portföy yönetim şirketi paylaşıyor. Yukarıda da görüldüğü gibi banka kökenli portföy yönetim şirketleri fonların çok büyük bir kısmında hakim durumda. Ak portföy 41 adet emeklilik fonu yönetirken, İş 35, Yapı Kredi 25, Garanti 24 ve Vakıf Portföy 18 emeklilik fonunu yönetiyor. Otomatik katılım ile Ziraat ve Halk Portföyün atılımda olduğu gözleniyor.

‘Bağımsızlar’ için kendini gösterme fırsatı

Piyasada var olan ama BES fonlarından pay alamayan veya çok düşük oranda pay alabilen ‘bağımsız’ portföy yönetim şirketleri için bu bir fırsat. Şimdiye kadar özel portföy yönetimi ve yatırım fonlarının yönetimiyle rüştlerini ispat ettiler. Osmanlı, Atlas, Tacirler, Perform ve Kare Portföy Yönetim şirketleri hali hazırda birer fon ile faaliyet gösteriyorlar. Ata portföy ile KT Portföyün 2’şer, Mükafat, Aktus ve İstanbul Portföyün 3’er, Global ve Oyak Portföyün 4’er emeklilik fonu var.

Bireysel emeklilik şirketleri şimdi bir karar arifesindeler.

Katılımcıların kendilerine emanet ettiği fonların getirisinin artırılması bireysel emeklilik şirketlerinin de en çok istediği şey. Fon yönetim sektörü hata, gecikme kabul etmeyen bir sektör. Daha önce aynı gruba bağlı oldukları portföy yönetim şirketleriyle uyum içinde bir çalışma düzeni oluşturdular. Karşılıklı güven çerçevesinde yürüyen faaliyetler, şimdi biraz daha denetim esaslı bir yapıya doğru evrilecek. Bu da her iki taraf açısından çalışma uyumunu bozabilir. Ancak yapacak bir şey yok, bireysel emeklilik şirketleri fonları en az 3 portföy yönetim şirketi arasında dağıtacak.

Düzenleme katılımcılara fayda sağlayacak.

Yapılan düzenleme bireysel emeklilik sistemi katılımcılarına iki şekilde fayda sağlayacak gibi görünüyor. Birincisi hemen olmasa bile ileriki dönemlerde fon işletim gider kesintilerinde indirimler gündeme gelebilir. Fonlardan alınan fon işletim gider kesintisi portföy yönetim şirketi ile BES şirketi arasında paylaşılıyor. Portföy yönetim şirketlerinin geliri fon işletim gider kesintisinin (FİG) yaklaşık %11-12’si civarında hesaplanıyor. Artan rekabetle en büyük pazarlıkların kesintilerde yaşandığı belirtiliyor. Portföy yönetim şirketlerinin payının FİG’nin %6’larına doğru düşmesi bekleniyor. İkincisi, artan rekabet, fonların getirilerinde de artış getirebilir. Fon yöneticileri daha iyi getiri sağlayabilmek için daha detaylı çalışacak, daha çok çaba gösterecek. Her yıl yeniden yapılacak sözleşmeler, portföy yönetim şirketlerini daha aktif fon yönetimi yapmaya zorlayacak. Bu da katılımcıların birikimlerinin artmasına ve sistemin hedeflerine ulaşmasına yardım edecek.

Zeynep Candan Aktaş

Bireysel emeklilik, benim için çalışma hayatı boyunca farkında olmadan temellerini attığım, sistem uygulanmaya başlayınca, tam da bu temellerin üstüne oturan bir yapı. Amacım ne sistemi yermek ne de övmek. Ama şunu biliyorum: Bizim gibi ülkeler dünyanın para bolluğuna boğulduğu geçtiğimiz 15-20 yılı yatırım yerine, tüketerek geçirdi. Borcu olmayanlar neredeyse parmakla gösterilir oldu. Önümüzdeki dönem bu borçların ödenme zamanı gelecek. Ancak biz halk olarak tasarruf yapmıyoruz, yapamıyoruz. Bunun nedenleri farklı olsa da gerçek şu ki, artık biriktirmek zorundayız. Bu bireysel emeklilik yoluyla olur, şahsi yatırımlarla olur, altın alarak olur, bankada mevduat yoluyla olur, dövizle olur… Herkesin kendi tercihi. Ben burada bireysel emeklilik sistemi içindekilerin sistemi tanımasını, sistemden nasıl daha fazla verim alabileceğinin yollarını, katılımcının lehine ve aleyhine olabilecek gelişmeleri yazmak, duyurmak istiyorum. Bu arada katılımcılar da sistemle ilgili düşüncelerini, sistemden beklentilerini, kendileri için olumlu ve olumsuz yönleri, merak ettikleri soruları yazarlarsa, bunları tartışırız, elimizden geldiğince sorulara cevap veririz ve en önemlisi belki ilgililere, yetkililere sesinizi duyurabiliriz.

Teknik analiz ise daha Türkiye’de teknik analizin ‘T’si ortalarda yok iken, kareli defter yapraklarını birbirine ekleyerek oluşturduğum grafiklerle başladı. 1990’dan beri fiyatların hareketini merak ediyorum ve anlamaya çalışıyorum. Bunun için okuyor, araştırıyor ve bildiklerimi piyasada test ediyorum. Kazandığım da oluyor, kaybettiğim de. Ancak artık şunu net olarak biliyorum, piyasalarda kazanmanın tek yolu kendinizi tanımak ve kendi kapasitenizde riskler alabilmektir. Kapasitenizi aşan risk sizi uyutmaz, kapasitenizin altındaki risk de kazandırmaz. Bu dengeyi kurabilir, üstüne de teknik analiz yöntemlerini uygulayarak alım-satım zamanlarını ve fiyatlarını öngörebilirseniz, kazanmamanız için bir sebep kalmaz.

Yaklaşık 20 yıldır ekonomi dergilerinde, gazetelerde piyasaya ilişkin öngörüler, gerçekleşmeler, teknik analiz grafikleri üzerinden yorumlar yazıyorum. Bunlar arasında Trend Dergisi, Yeni Yüzyıl, Radikal, Ekonomik Bülten, Tekborsa, Gazete Vatan, Milliyet, gibi birçok dergi ve gazete var. Halen bireysel emeklilik ile ilgili yazılarım Para Dergisinde, Teknik analiz ile ilgili yazılarım Ekonomist dergisinde yer alıyor.

Ayrıca teknik analiz ve bireysel emeklilik alanında gerek sınıf içi gerek internet üzerinden eğitimler veriyorum. www.borfin.com.tr adresinde başlangıç düzeyinde teknik analiz eğitimim ve bireysel emeklilik eğitimlerim mevcuttur.