FONVESTİNG'DEN NOKTA ATIŞI FON
-Kısaca kendinizi tanıtır mısınız? Aslında işiniz başka ama piyasa ve yatırım fonu ilgisi nereden ve nasıl başladı?
1984 İstanbul doğumluyum. 2007’den bu yana kamuda çalışıyorum, aynı zamanda Denizcilik İşletmeleri Yönetimi ana bilim dalında yüksek lisans mezunuyum. Piyasalar ile 2009 yılından bu yana ilgileniyorum, yurt dışı da dahil birçok yatırım alanına ilgim var. Ama yatırım fonları ile pandemi başlangıcından itibaren ilgilenmeye başladım, yani nerdeyse 3 buçuk yıl oldu. Daha sonra 2020 Ağustos gibi sevgili Okan Yorgancı hocamın YouTube videolarına denk geldim. Ardından onun Udemy de yatırım fonları eğitimleri ile bu bilgilerimi pekiştirdim, orada bizim bir discord grubumuz var fonlar hakkında konuşuruz, biribirimiz ile bilgi alışverişi de yaparız. Sonra da Twitter da bu bilgilerimi insanlarla paylaşmaya başladım ve bu günlere kadar geldim. Hâlâ öğrenmeye devam ediyorum çünkü bu aktif bir alan, sürekli yeni fonlar çıkıyor, o yüzden de öğrenmeye devam.
-Sosyal Medyada çok aktifisiniz, ortalamada günlük ne kadar bir süreyi sosyal medya çalışmalarına ayırıyorsunuz?
Günden güne değişiyor, yeri geliyor hiç zaman ayıramadığım da oluyor. Bazen 3-4 saat harcadığım da oluyor, bazen 10 dakika bile zaman ayıramadığım da. Ama 2 saati geçmez günlük ortalamaya vurunca.
-Size göre yatırım fonları nasıl tanımlanabilir? Avantaj ve dezavantajlarından bahseder misiniz?
Yatırım fonlarının birçok avantajı var, en önemlisi piyasa hakkında bilgi sahibi olmayan ya da bu alana yeteri kadar zaman ayıramayanlar için yatırım fonları inanılmaz bir yatırım enstrümanı bence. Bir diğer avantajı da özellikle yurt dışına, çeşitli emtialara inanılmaz bir yatırım fırsatı sunuyor. Ama bunun yanında da yıllık yönetim gideri, bazı fonlardan kazançtan kesilen %10’luk stopaj kesintisi önemli dezavantajlar arasında. Bir diğer dezavantajı da hisse senedi yatırımı gibi anlık al sat yapamıyorsunuz, valör dediğimiz bir gecikme oluyor. Bu yüzden bir fonu satınca para hesabınıza 2-4 iş günü sürede geçiyor ve siz bir fon alınca onun da hesaba gelmesi yine 1-2 günü buluyor. Yani kısaca anlık hareket etmek pek mümkün değil, ama ben bunu orta ve uzun vadede bir dezavantaj olarak görmüyorum tabiki.
-Yatırım fonları ile ilgili en çok merak edilenlere dair ne söyleyebilirsiniz? Yatırımcıların anlamakta zorlandığı tarafı nedir?
Valör konusu çok kafa karıştırıcı, elimden geldiğince bu konuyu basit anlatmaya çalışsam da kolay olmuyor elbette. Yatırımcı özellikle fonu hangi fiyattan aldım hangi fiyattan sattım konusunu hep karıştırıyor. Bir diğeri de yıllık yönetim gideri, yatırımcı bunun cebinden çıkan bir para olduğunu zannediyor ama yıllık yönetim gideri bildiğiniz üzere gün sayısına bölünüyor ve siz fonda kaldığınız gün süresince buna tabi oluyorsunuz, bu da fon getirisine yansıtılıyor. Aslında basit ama yine de valörde olduğu gibi kafa karıştırıcı bir konu. Bir de insanlar portföyü nasıl oluşturacağını tam kestiremiyor. Bu noktada da kişinin kendi risk algısını ve yatırım süresini yani kısa-orta-uzun vade mi yatırım yapıyor bunu bilmesi gerekiyor. Ama bu konular hakkında ilerleyen dönemde güzel bir projem olacak.
-Size göre BES yatırımının, TEFAS fonlarına göre avantajlı olduğu durum nedir?
BES yatırımında devlet katkısı çok çok önemli bir avantaj tabiki. Ama bunu yanında bence en önemli avantaj kişinin bir yatırım zorunluluğu hissetmesi. Yani yatırım aslında bir disiplin işi, düzenli olarak cebinizden zorunlu bir para çıkmazsa bu disiplini sağlayamazsınız. Ama BES sisteminde bu durum bir zorunlu hâle geldiği için güzel bir birikim disiplini ile şayet fonlar da güzel yönetilir ise inanılmaz avantajlı. Bir de son günlerde yine sistem ile ilgili evlilik, ev alma, vs. konularda bir avans desteği de getirilmiş. Bunlar ayırt edici önemli avantajlar arasında.
-İlave etmek istediğiniz başka bir şey var mı?
BEFAS ya da TEFAS farketmez, yatırımcı eğer bir fon yatırımına başlayacaksa hisse senedi seçiminde olduğu gibi hassas bir seçim yapmalı, öncelikle kendisinin yatırımcı profilini iyi tanımalı, yani kendini bilmeli. Sabır, psikoloji ve disiplin çok çok önemli, zaten bu 3 ünü sağlamak en zoru olan. Yoksa hisse seçimi, fon seçimi vs. aslında çok daha kolay. Bu 3 önemli konuyu sağlayıp kendi yatırımcı risk profilini ve vadesini tanımlayabilen bir yatırımcının doğru hisse, doğru fon ya da doğru yatırım enstrümanını seçtikten sonra kazanamaması için geriye hiçbir sebep kalmıyor.
-Aşağıdaki çalışmanın metadolojisine dair bilgi verir misiniz?
TEFAS’taki bütün değişken ve karma fonlara (özel ve serbest fonlar hariç) yer verdim, belki filtrelemede bir iki tanesi gözden kaçmış olabilir ama hepsini yazmaya çalıştım. Karma ve değişken fonlar aslında aynı şey, sadece bir iki mevzuat farklılığı var ama bu çok da önemli değil. Metodoloji şu şekilde, öncelikle fonları tema olarak (teknoloji, enerji, sağlık, elektrikli araçlar, vs.) ayırdım, tema çok önemli bir konu, kişi hangi alana ya da sektöre yatırım yapması gerektiğini bilmeli. Temaya göre fonları ayırdıktan sonra geriye kalan değişken ve karma fonları da içindeki varlık dağılımına göre sınıflandırdım ki insanlar hisse ağırlıklı mı, eurobond ağırlıklı mı, yabancı hisse ağırlıklı mı, vs. bunları görsün. Tabi adı üstünde değişken fon, aydan aya bu varlık dağılımı değişkenlik gösteriyor ama bunlar büyük değişiklikler olmuyor genellikle. Bunun dışında da temaya ağırlık vermeyenlerin 1 den 7 ye kadar risk derece skalasında kaç olduğunu da yanına yazdım ki yatırımcı burada da ne kadar risk alacağını görsün diye. Çalışmaya yabancı hisse senedi fonlarını da ekledim zaten onların sayısı az, onlardan da bahsetmiş oldum en azından.
Değişken fon çalışmasından önce hisse senedi yoğun fonları da sınıflandırdım. Hatta faiz hassasiyeti olan yatırımcılar için katılım fonlarını da aynı şekilde yatırımcının çok daha kolay anlamasını sağlayacak şekilde bir çalışma daha var.
HİSSE SENEDİ YOĞUN FONLAR
1. BIST100 Dışı Hisselere Yatırım Yapan DTL - GOH - BID - IDH - ZJL - YHB
2. BIST30 Hisselerine Yatırım Yapan AKU - BOE - MMH - TIE - YEF - ZBB - ZEA - GAE - HBU
3. BIST30 Dışı Hisselere Yatırım Yapan ZJV
4. BIST100-30 (XYUZO) Hisselerine Yatırım Yapan ZLH
5. BIST50-30 (XELOT) Hisselerine Yatırım Yapan ZEO
6. BIST BANKA (XBANK) Hisselerine Yatırım Yapan ADP - TAU - YCP - ZPB
7. BIST TEKNOLOJİ Hisselerine Yatırım Yapan ICZ - TTE - YHZ - ZPT - DHJ
8. BIST Koç Holding İştiraklerine Yatırım Yapan YAS
9. BIST İş Bankası İştiraklerine Yatırım Yapan TI3
10. İhracatçı Şirketlere Yatırım Yapan FUA - IHT
11. Temettü Veren Şirketlere Yatırım Yapan (KÂR PAYI VEREN) GSP - AYA
12. Temettü Veren Şirketlere Yatırım Yapan (KÂR PAYI VERMEYEN) ALC - DPT - GTM
13. Katılım Hisselerine Yatırım Yapan MPS - RBH - DKH - GKV - HKH - IVF - KPU - KPC - OHK - ELZ - ZPE
14. Boğaziçi Ünivesitesini Smart Beta Stratejisi Üzerinden "Algoritma" ya Dayalı Analiz Şirketlerine Yatırım Yapan TLZ
15. Sürdürülebilirlik Endeksi Hisselerine Yatırım Yapan DLD - GZR - HMS - IFN - YLE
16. Yönetim Kurulunda En Az Bir Kadın Üyesi Olan Şirketlere Yatırım Yapan IHK
17. Bir Sınırlaması Olmayan Diğer Hisse Senedi Yoğun Fonlar AK3 - BUY - ASJ - HVZ - IHA - GMR - ST1 - RHS - GL1 MAC - ICF - ACK - ACC - NNF - TLH - AAV - AHI - GAF TKF - ECZ - IIH - EID - KYA - FPH - OPI - NHY - DAH - OPH - UPH - HGM - TZD - TI2 - OHB - TPR - DZE - GHS - TYH - HVS - YDI - YHS - FYD *Kurallar/Sınırlamalar; Hisse senedi fonlarının portföyünde en az %80 oranında hisse senedi olmak zorundadır. Hisse senedi fonları %10 stopajdan muaftır.
KATILIM FONLARI
1. KATILIM HİSSE SENEDİ FONLARI MPS - RBH - DKH - GKV - HKH - IVF - KPU - KPC - OHK - ELZ - ZPE
2. KATILIM KIYMETLİ MADENLER FONLARI KUT - KZL - OGD - PKF - RBA - TCA (KUT : hem altın hem gümüşe yatırım yapar, diğerleri sadece altın)
3. KATILIM KİRA SERTİFİKALARI AIS - DPK - EKF - GLS - HPV - IAT - KIS (*) - KTN - KTV - MPF - MPK - OTF - RBV - TPZ (*) - VFK - YCY - YFV - ZPG - ZPK (*) işareti olanlar döviz bazlıdır, o yüzden döviz riski vardır.
4. DİĞER ÇOKLU VARLIK KATILIM FONLARI FBC , KSR ,FFH, GKF, KTM, CVK, NJY, PDD, GPF, ZPF (Döviz), RBK, ZAY, KLU, KCV
TEMATİK DEĞİŞKEN-KARMA-YABANCI HİSSE FONLARI
1. DİJİTAL OYUN BTE - IJB
2. TARIM VE GIDA DFC - GZL - TAR - YTV - YLC - TGX
3. DÖNÜŞTÜRÜCÜ TEKNOLOJİLERİ DTZ
4. METAVERSE VE DİJİTAL YAŞAM DVT - MET - MTX - ZMY - MTV
5. ELEKTRİKLİ VE OTONOM ARAÇ DYN - GVA - VCY - YLO - IPJ
6. FİNTEK VE BLOKZİNCİR GBV - YZC - ZFB - IVY - IJP -FJB
7. SAĞLIK/İLAÇ/MEDİKAL GZG - RPM - TBE - IKL - AFS
8. ALTERNATİF/YENİLENEBİLİR/TEMİZ ENERJİ GZH - IKP - AOY
9. TURİZM VE SEYAHAT GZY - TGR
10. FİNANS SEKTÖRÜ GZZ
11. TEKNOLOJİ HOA - IRT - AFT - YAY - YJH - ITP
12. TAŞIMACILIK IEV
13. YARI İLETKEN IJC
14. İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ ÇÖZÜMLERİ RPC - YPC
15. ROBOTİK TEKNOLOJİLERİ RTG
16. KADINLARA İŞ HAYATINDA EŞİTLİK SUNAN ŞİRKETLER (BU ÇOK İLGİNÇ GELDİ BANA DA) SHE
17. SİBER GÜVENLİK IJZ
18-ESG SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK ESG, GZV
- TEMA DIŞINDA KALAN YABANCI HİSSE SENEDİ FONLARI : AFA (AMERİKA), AFV (AVRUPA), TMG (AMERİKA AĞIRLIKLI TÜM DÜNYA), GBG (G-20 ÜLKELERİ), ZSF (ISEDAK/50 SHARIAH İSLAM ÜLKELERİ not: katılım esaslarına uygundur)
