FAİZ ARTIŞI ÖNCESİNDE BES TAKTİKLERİ

Jun 20

Jun 20 FAİZ ARTIŞI ÖNCESİNDE BES TAKTİKLERİ

Piyasalarda nefesler tutuldu 22 Haziran bekleniyor. Herkes karar sonrası doğru pozisyonda olma derdinde. Merkez Bankası FED gibi sözlü yönlendirmeler ile piyasayı karara hazırlamış olsaydı, piyasalardaki mevcut trendler zaten çok öncesinden başlamış olurdu. Herkes de pozisyonunun yavaş yavaş o yönde alırdı. Maalesef ki, halihazırda ne Merkez Bankasından ne de Hazine ve Maliye Bakanı Sayın Mehmet Şimşek’ten bu yönde açıklama gelmedi. Bu nedenle herkes 22 Hazirana kilitlenmiş durumda.

Kararın bu şekilde son gün ve son ana bırakılması piyasalar açısından öngörülemezlik, kaos ve kırılmalar yaratıyor olsa da, az-çok birikimi olan herkes bu yüksek enflasyon ortamında doğru hamleyi yapmak istiyor. Biz de BES katılımcılarına yol göstermesi amacıyla faiz artışının BES fonları üzerinde yaratacağı etkilere değinelim.

FAİZ ARTIŞINDA NE OLUYOR?

Faiz artışları sabit getirili dediğimiz, yatırım anında ne kadar getiri sağlayacağı belli olan varlık değerlerinde düşüşe neden oluyor. Faiz artışını iskonto gibi düşünelim. İskonto oranı ne kadar yüksek ise o kadar indirimli mal alırız, değil mi? Sabit getirili varlıklarda da değerlemeler iç iskonto yöntemiyle hesaplandığından, faiz artışı sabit getirili varlıkların değerinde düşüş yaratıyor.

SABİT GETİRİLİ VARLIKLAR NELER?

Sabit getirili varlıkları kabaca şöyle ifade edebiliriz. Bunlar, vadesindeki değeri, yatırım anında belli olan varlıklardır. Devlet tahvilleri, hazine bonoları, varlığa dayalı menkul kıymetler, kira sertifikaları, özel sektör tahvilleri, finansman bonoları gibi varlıklar bu sınıfa giriyor.

Peki, vade sonunda değeri belli ise, bu varlıkların fiyatı neden düşüp, çıkıyor, neden oynaklık söz konusu? Bu varlıkların değeri, piyasa faizi ile belirleniyor. Her günün sonunda piyasada oluşan ağırlıklı ortalama faiz oranından değerlemeye tabi tutuldukları için faiz oranları yükseldiğinde bu varlıkların değeri düşüyor, faiz oranları düştüğünde bu varlıkların değeri artıyor. Bu oynaklık piyasa oyuncularına ortalama faiz seviyesinden daha fazla kazanma olanağı veriyor.

SABİT GETİRİLİ VARLIKLARA YATIRIM YAPAN FONLAR

-Borçlanma Araçları Fonları

BES’te sabit getirili varlıklara yatırım yapan fonların başında borçlanma araçları fonları geliyor. Kısa- uzun vadeli, kamu-özel sektör borçlanma araçlarına yatırım yapan fonlara borçlanma araçları fonları ünvanı veriliyor. Bu fonlar portföylerinde en az %80 oranında sabit getirili varlıklardan tutmak zorunda. Olası faiz artışı borçlanma araçları fonlarının portföyündeki varlıklarda değer düşüşüne neden olacağı için fon fiyatlarında da düşüşler görülebilir. Aşağıda BES’te TL bazında yatırım yapan borçlanma araçları fonları var:

-Kira Sertifikası Fonları: Portföyünde en az %80 oranında kira sertifikası tutmak zorunda. Bu nedenle olası faiz artışından fon fiyatı olumsuz etkilenecektir.

-Standart Fonlar: Gönüllü BES tarafında faizli ve faizsiz standart fonlar portföyünden en az %60 oranında kamu tarafından ihraç edilmiş sabit getirili varlık tutmak zorunda. Bu yüzden faiz artışından etkilenecek ikinci fon grubunu standart fonlar oluşturuyor. Ancak portföydeki sabit getirili varlık oranı yarıdan biraz fazla olduğu için borçlanma araçları fonları kadar çok değer düşüşü yaşamayacaklardır.

-OKS Standart fonlar: Faizli-faizsiz OKS Standart fonların portföyünde en az %50 oranında kamu tarafından ihraç edilen borçlanma araçları yer alıyor. Bu tür fonlarda da olası faiz artışında fiyat düşüşü izlenebilir. Ancak yine de borçlanma araçları fonlarına göre daha düşük oranda bir değer kaybından bahsedilebilir.

-Devlet Katkısı Fonları: Yapılan son düzenlemeler ile devlet katkısı fonlarının portföylerindeki kamu tarafından ihraç edilen sabit getirili varlık oranı azaltılarak, hisse senedi oranı artırıldı. Hali hazırda faizli ve faizsiz devlet katkısı fonları portföylerinde en az %50 oranında kamu borçlanma aracı tutmak zorunda. Faiz artışından devlet katkısı fonları da olumsuz etkilenecektir. Ancak katılımcıların devlet katkısı fonlarında alım-satım yetkisi bulunmuyor.

PEKİ, NE YAPMALI?

Devlet katkısı fonları hariç olmak üzere borçlanma araçları fonları, kira sertifikası fonları ve standart fonlar portföyde ağırlıkta ise, bu fonlardan satış yapılarak gönüllü BES tarafında para piyasası fonlarına, OKS tarafında başlangıç fonlarına geçiş yapılabilir. Böylelikle faizler yükselip, belli seviyelerde yataylaşana kadar birikimlerdeki değer kayıplarından korunarak, az da olsa getiri sağlamak mümkün olacaktır. Daha sonrasında tekrar borçlanma araçları fonları, kira sertifikası fonları veya standart fonlara geçilerek faizlerin yükselişinin sağlayacağı getirilerden faydalanılabilir.

Bu arada BES’te dolar cinsi varlıkların ağırlığının yüksek olması, faizler artınca acaba dolar kuru ne olur, sorusunu akla getiriyor. Burada belirleyici unsur faiz oranı olacak gibi görünüyor. Faiz oranı dolar beklentisinden daha yüksek olursa veya faizlerdeki yükseliş trendinin ilk adımı anlamında, arkasından faiz artırımlarının devam edebileceğine dair güçlü bir sinyal gelirse dolar kurunda düşüşe bağlı olarak altın fonları ve dış borçlanma araçları fonlarında değer kayıpları izlenebilir. Aksi halde günlük dalgalanmalar görülse de dolar kurunda ana trend yukarı yönlü olmaya devam edecektir.

Zeynep Candan Aktaş

Bireysel emeklilik, benim için çalışma hayatı boyunca farkında olmadan temellerini attığım, sistem uygulanmaya başlayınca, tam da bu temellerin üstüne oturan bir yapı. Amacım ne sistemi yermek ne de övmek. Ama şunu biliyorum: Bizim gibi ülkeler dünyanın para bolluğuna boğulduğu geçtiğimiz 15-20 yılı yatırım yerine, tüketerek geçirdi. Borcu olmayanlar neredeyse parmakla gösterilir oldu. Önümüzdeki dönem bu borçların ödenme zamanı gelecek. Ancak biz halk olarak tasarruf yapmıyoruz, yapamıyoruz. Bunun nedenleri farklı olsa da gerçek şu ki, artık biriktirmek zorundayız. Bu bireysel emeklilik yoluyla olur, şahsi yatırımlarla olur, altın alarak olur, bankada mevduat yoluyla olur, dövizle olur… Herkesin kendi tercihi. Ben burada bireysel emeklilik sistemi içindekilerin sistemi tanımasını, sistemden nasıl daha fazla verim alabileceğinin yollarını, katılımcının lehine ve aleyhine olabilecek gelişmeleri yazmak, duyurmak istiyorum. Bu arada katılımcılar da sistemle ilgili düşüncelerini, sistemden beklentilerini, kendileri için olumlu ve olumsuz yönleri, merak ettikleri soruları yazarlarsa, bunları tartışırız, elimizden geldiğince sorulara cevap veririz ve en önemlisi belki ilgililere, yetkililere sesinizi duyurabiliriz.

Teknik analiz ise daha Türkiye’de teknik analizin ‘T’si ortalarda yok iken, kareli defter yapraklarını birbirine ekleyerek oluşturduğum grafiklerle başladı. 1990’dan beri fiyatların hareketini merak ediyorum ve anlamaya çalışıyorum. Bunun için okuyor, araştırıyor ve bildiklerimi piyasada test ediyorum. Kazandığım da oluyor, kaybettiğim de. Ancak artık şunu net olarak biliyorum, piyasalarda kazanmanın tek yolu kendinizi tanımak ve kendi kapasitenizde riskler alabilmektir. Kapasitenizi aşan risk sizi uyutmaz, kapasitenizin altındaki risk de kazandırmaz. Bu dengeyi kurabilir, üstüne de teknik analiz yöntemlerini uygulayarak alım-satım zamanlarını ve fiyatlarını öngörebilirseniz, kazanmamanız için bir sebep kalmaz.

Yaklaşık 20 yıldır ekonomi dergilerinde, gazetelerde piyasaya ilişkin öngörüler, gerçekleşmeler, teknik analiz grafikleri üzerinden yorumlar yazıyorum. Bunlar arasında Trend Dergisi, Yeni Yüzyıl, Radikal, Ekonomik Bülten, Tekborsa, Gazete Vatan, Milliyet, gibi birçok dergi ve gazete var. Halen bireysel emeklilik ile ilgili yazılarım Para Dergisinde, Teknik analiz ile ilgili yazılarım Ekonomist dergisinde yer alıyor.

Ayrıca teknik analiz ve bireysel emeklilik alanında gerek sınıf içi gerek internet üzerinden eğitimler veriyorum. www.borfin.com.tr adresinde başlangıç düzeyinde teknik analiz eğitimim ve bireysel emeklilik eğitimlerim mevcuttur.