18 YAŞ ALTINA BES SEÇENEKLERİ — Zeynep Candan Aktaş

May 16

May 16 18 YAŞ ALTINA BES SEÇENEKLERİ

Geçen yıl mayıs ayında yapılan kanun değişikliği ile 18 yaş altındaki gençlerin ve çocukların da bireysel emeklilik sistemine girmesinin yolu açılmıştı. Aradan geçen dokuz ayda, 303 bin genç ve çocuk sisteme dahil edilerek 550 milyon lira katkı payı girişi sağlandı. 18 yaş altındaki genç ve çocukların 56 yaşına kadar sistemde kalabilecek olmalarıyla, ülkemizde ilk defa bu kadar uzun vadeli bir yatırım uygulamaya girdi. Genç ve çocukların dahil olduğu emeklilik planlarına da %30 devlet katkısı veriliyorken, sistemden emekli olabilmek, yani devlet katkılarının tamamını alabilmek için sistemde 56 yaşına kadar kalmak gerekiyor.

Halkımızın en büyük hassasiyeti çocukları. Herkes az da olsa, çocukları için birikim yapmak istiyor. Son dönemde bu yönde sorular yoğunlaşınca, bir çalışma yapmak farz oldu. Gelin, bu hafta emeklilik şirketlerinin, 18 yaş altındaki genç ve çocuklar için hazırladığı, emeklilik planları neler, bu planların özellikleri ve BES şirketlerinin sağladığı özel avantajları inceleyelim:

18 YAŞINA ÖZEL BES PLANLARI

BES şirketlerinin pek çoğu 18 yaş altındaki katılımcılara özel emeklilik planı hazırlamış. Tabloda da görüleceği gibi, 18 yaş altındakiler için sunulan emeklilik planlarının pek çoğunda başlangıç katkı payı gerekmiyor. Emeklilik şirketleri bu planlara asistans hizmetleri ve ek faydalar da sunuyor.

Anadolu Hayat Emeklilik: ‘Çocuğum İçin BES’ planı ile asgari 180 liralık katkı payı karşılığında, genç ve çocuklar, bireysel emeklilik sistemine dahil ediliyor. Giriş aidatı alınmayan bu planda katkı paylarından aylık brüt asgari ücretin %6,5’uğunun 12’de biri kadar, her ay yönetim gider kesintisi yapılıyor. Ara verme kesintisi olarak da ilk üç aydan sonraki, ara verilen her ay için, aylık brüt asgari ücretin %6,5’unun 12’de biri birikimlerden alınıyor. ’Çocuğum için BES’ planı katkı payı ödeme teminatı sunarak; ödeyenin anne-baba olması halinde, anne veya babanın vefatı veya tam ve daimi maluliyeti durumunda, çocuk adına yapılan katkı payı ödemelerini 10 yıla kadar güvence altına alıyor.

Axa Hayat ve Emeklilik: 18 yaş altındaki genç ve çocuklara ‘Birikime İlk Adım’ adıyla sunulan emeklilik planında en düşük katkı payı 150 lira. Peşin giriş aidatı alınmayan bu planda katkı payından her ay %2 oranında kesinti yapılıyor. Her sözleşme yılı sonunda kesinti toplamı aylık brüt asgari ücretin %8,5’undan az ise aradaki fark birikimden indirilerek tahsil ediliyor.

Bereket Emeklilik: ‘Genç Tasarruf Planı’nda en az 100 lira katkı payı yatırmak gerekiyor. Giriş aidatı, yönetim gider kesintisi ve ara verme kesintisi uygulanmayan planda, sadece ilk beş yıl tamamlanmadan yapılan çıkışlarda, kesinti yapılması söz konusu.

Fiba Emeklilik:’Gelecek Net BES Planı’nda en az 100 lira aylık katkı payı ödeniyor. Giriş aidatı ve yönetim gider kesintisi bulunmayan planda; ara verme halinde, katkı payı ödenmeyen dördüncü ayda bir defada aylık brüt asgari ücretin %8,5’u birikimden indiriliyor.

Garanti Emeklilik: ‘Çocuklara BES’ planında en düşük aylık katkı payı 185 lira olarak belirlenmiş. Giriş aidatı uygulanmayan emeklilik planında, ilk beş yıl boyunca her yıl, aylık brüt asgari ücretin %8,5’u kadar yönetim gider kesintisi katılımcının birikiminden indiriliyor.

Katılım Emeklilik: ‘Erken BES Planı’ kapsamında giriş aidatı ve yönetim gider kesintisi yapılmıyor. Ancak sözleşmenin ilk beş yıl tamamlanmadan sonlandırılması halinde çıkışa ertelenmiş giderler kesiliyor. ‘Erken BES Planı’ ile genç ve çocuklara yaş gruplarına özel asistans hizmetleri sunuluyor.

Metlife Emeklilik: Genç ve çocuklara yönelik sunulan ‘İlk BES’im’ planında aylık katkı payı 150 lira. Giriş aidatı olmayan planda ilk yıl yönetim gider kesintisi yapılmıyor. İkinci yıldan başlayarak beşinci yıl bitene kadar aylık brüt asgari ücretin %8,5’u oranında gider kesintisi yıllık olarak birikimlerden indiriliyor. ‘İlk BES’im’ planı kapsamında katkı payı koruma güvencesi ile ödeyenin anne veya baba olması durumunda, anne veya babanın vefatı halinde, çocuk adına 18 yaşına gelene kadar, planda tanımlı asgari katkı payı ödemelerini MetLife karşılıyor.

Türkiye Hayat Emeklilik: Türkiye Hayat Emeklilik başlangıç katkı payı içeren ve içermeyen iki emeklilik planı sunuyor, 18 yaş altı genç ve çocuklara. 10,000 lira başlangıç katkı payı içeren plana en az 200 lira aylık katkı payı yatırmak gerekiyor. İlk beş yıl sistemden ayrılmadıkça gider kesintisi yapılmıyor. Ancak ara verme halinde, aylık brüt asgari ücretin %3’ünün 12’de biri, dördüncü aydan itibaren, aylık olarak birikimden indiriliyor. Başlangıç katkısı içermeyen plana aylık 200 lira katkı payı ödeniyor. Giriş aidatı olmayan planda, aylık brüt asgari ücretin %4,25’in 12’de biri, her ay yönetim gider kesintisi olarak birikimden indiriliyor.

ÇIKIŞA ERTELENMİŞ GİDERLER

Bütün bu BES planlarının kesintiler konusunda ortak bir noktası var: Beş yılı tamamlamadan sözleşmesini başka şirkete aktaran veya sözleşmesini sonlandıran katılımcılardan çıkışa ertelenmiş kesintiler yapılıyor. Yönetmeliğe göre; ilk beş yıl tamamlanmadan sonlandırılan sözleşmelerden, toplamda, aylık brüt asgari ücretin %8,5’unun 5 katına kadar kesinti yapılabiliyor. Hesaplanan bu kesinti tutarından, çıkış tarihine kadar yapılan giriş aidatı, yönetim gider kesintisi ve ara verme kesintilerinin tamamı indirilerek, eksik kalan kısım birikimlerden alınıyor. Sözleşme kapsamında hiç kesinti yapılmamışsa, sözleşmede tanımlı çıkışa ertelenmiş giderler birikimden bir defada tahsil ediliyor.

Zeynep Candan Aktaş

Bireysel emeklilik, benim için çalışma hayatı boyunca farkında olmadan temellerini attığım, sistem uygulanmaya başlayınca, tam da bu temellerin üstüne oturan bir yapı. Amacım ne sistemi yermek ne de övmek. Ama şunu biliyorum: Bizim gibi ülkeler dünyanın para bolluğuna boğulduğu geçtiğimiz 15-20 yılı yatırım yerine, tüketerek geçirdi. Borcu olmayanlar neredeyse parmakla gösterilir oldu. Önümüzdeki dönem bu borçların ödenme zamanı gelecek. Ancak biz halk olarak tasarruf yapmıyoruz, yapamıyoruz. Bunun nedenleri farklı olsa da gerçek şu ki, artık biriktirmek zorundayız. Bu bireysel emeklilik yoluyla olur, şahsi yatırımlarla olur, altın alarak olur, bankada mevduat yoluyla olur, dövizle olur… Herkesin kendi tercihi. Ben burada bireysel emeklilik sistemi içindekilerin sistemi tanımasını, sistemden nasıl daha fazla verim alabileceğinin yollarını, katılımcının lehine ve aleyhine olabilecek gelişmeleri yazmak, duyurmak istiyorum. Bu arada katılımcılar da sistemle ilgili düşüncelerini, sistemden beklentilerini, kendileri için olumlu ve olumsuz yönleri, merak ettikleri soruları yazarlarsa, bunları tartışırız, elimizden geldiğince sorulara cevap veririz ve en önemlisi belki ilgililere, yetkililere sesinizi duyurabiliriz.

Teknik analiz ise daha Türkiye’de teknik analizin ‘T’si ortalarda yok iken, kareli defter yapraklarını birbirine ekleyerek oluşturduğum grafiklerle başladı. 1990’dan beri fiyatların hareketini merak ediyorum ve anlamaya çalışıyorum. Bunun için okuyor, araştırıyor ve bildiklerimi piyasada test ediyorum. Kazandığım da oluyor, kaybettiğim de. Ancak artık şunu net olarak biliyorum, piyasalarda kazanmanın tek yolu kendinizi tanımak ve kendi kapasitenizde riskler alabilmektir. Kapasitenizi aşan risk sizi uyutmaz, kapasitenizin altındaki risk de kazandırmaz. Bu dengeyi kurabilir, üstüne de teknik analiz yöntemlerini uygulayarak alım-satım zamanlarını ve fiyatlarını öngörebilirseniz, kazanmamanız için bir sebep kalmaz.

Yaklaşık 20 yıldır ekonomi dergilerinde, gazetelerde piyasaya ilişkin öngörüler, gerçekleşmeler, teknik analiz grafikleri üzerinden yorumlar yazıyorum. Bunlar arasında Trend Dergisi, Yeni Yüzyıl, Radikal, Ekonomik Bülten, Tekborsa, Gazete Vatan, Milliyet, gibi birçok dergi ve gazete var. Halen bireysel emeklilik ile ilgili yazılarım Para Dergisinde, Teknik analiz ile ilgili yazılarım Ekonomist dergisinde yer alıyor.

Ayrıca teknik analiz ve bireysel emeklilik alanında gerek sınıf içi gerek internet üzerinden eğitimler veriyorum. www.borfin.com.tr adresinde başlangıç düzeyinde teknik analiz eğitimim ve bireysel emeklilik eğitimlerim mevcuttur.