DOLAR ÇOK MU DEĞERLENDİ?

22 Haziran 2023’te yapılan ve %15’e yükseltilen Merkez Bankası politika faizinin ardından dolar/TL paritesi de 25’in üstüne yükseldi. Seçimlerden sonra neredeyse %25’e varan bir yükseliş yaşanan dolar/TL paritesinde herkes yükselişin nerede son son bulacağını merak ediyor.  Öyle ya bu piyasalarda her düşüşün bir yükselişi, her yükselişin bir düşüşü var.

Dolar/TL paritesine sadece kur üzerinden bakıldığında sürekli yükselen bir eğilim izleniyor. 2001-2009 aralığında yaklaşık 8 yıl yükselişine ara vermiş bir yükselen trend bu. Halbuki dolar kurunu Üretici Fiyat Endeksine böldüğümüzde karşımıza bambaşka bir grafik ve trend çıkıyor. Eee, hani yatırımcılar kendilerini enflasyondan korumak için dolar cinsi varlık alıyorlardı. Bu grafiğe göre parasını döviz cinsinden gelir sağlayacak bir yatırım aracı yerine nakit olarak tutanlar (ki buna bankada mevduat olarak tutanları da dahil edebiliriz, çünkü son dönemde mevduat faizleri de çok düşüktü.) ÜFE’ye karşı yenilmişler.

Dolar kuru/ÜFE grafiğine göre dolar kurunun ÜFE’ye karşı en değerli olduğu zaman 1994 krizi olmuş. Sabit kur sisteminin uygulandığı o dönemde dolar kurunun artışı ÜFE’den hep daha fazla olmuş. 0,043 seviyesinde zirve oluşmuş. Ancak daha sonrasında 1995-2001 aralığında dolar kuru/ÜFE’ye karşı 0,018-0,021 aralığında yatay hareket etmiş. 2001 krizine gelindiğinde dolar kurunun ÜFE’ye karşı bir atağı daha gözleniyor. 0,031 seviyesine dek süren bu atak sönümlenerek dolar kurunun ÜFE’ye karşı değer kaybı süreci 2008 yılına dek sürmüş.

2008’den sonra dolar kurunun ÜFE’ye karşı değer kazandığı dönem başlamış ve bu dönem 2021 Aralık ayındaki atağa dek sürmüş. Bu atakla dolar 0,021 seviyesine ulaşarak bir zirve daha oluştursa da bu dönemden sonra ÜFE dolara karşı güç kazanmış. Veya diğer deyişle, dolar ÜFE’ye karşı neredeyse %50 değer kaybetmiş.

Bu grafik bize ne söylüyor?

1-Uzun vadede dolar tutanların birikimleri enflasyona karşı erimiş. (Buradaki grafikte ABD enflasyonu yok. O da dikkate alındığında erimenin daha çok olduğu söylenebilir.)

2-Her ne kadar 2001 krizinden sonra 2021’lere kadar enflasyon kontrol altına alınmış gibi görünse de, 1994’ten bu yana kazanan hep enflasyon olmuş.

3-Mart 2023’ten bu yana doların ÜFE’ye karşı bir atakta olduğu izleniyor. Bu atağın ilk hedefine ulaştığı, 0,011 seviyesinin yukarı yönde geçilmesi halinde 0,013 seviyesinin hedef olduğu söylenebilir.