EŞİNİZE ANNENİZE HEDİYE: BES

8 Mart Dünya Kadınlar Günü, Anneler günü geçti. Herkes kadınları kutlama yarışına giriyor, kadınlara, annelere övgüler düzüyor. Diğer taraftan kadının emeği görmezden gelinmeye devam ediyor, kadınlar, çocukla uğraşmaya, bulaşık, çamaşır yıkamaya, hasta ve yaşlılara bakmaya devam ediyor. Kadınların durumunda iyileşme yok mu? Tabi ki var. Ama yeterli değil. Kadınlar halen aynı işi yaptıkları erkek meslektaşlarına göre daha az kazanıyor, kariyer basamaklarında yukarıya çıkıldıkça kadınların sayısı azalıyor, kariyer de yapsalar, kadınlar evdeki geleneksel sorumluluklarından kaçamıyor.

Haydi, bu hafta bireysel emeklilik sistemindeki verilere bakarak kadınların durumunu inceleyelim. Gelecekteki yaşam standartlarını korumak için bugünden birikim yapılmasını sağlayan bir sistem olan bireysel emeklilikte kadınların durumu ne? İş hayatında yer bulmakta zorlanan kadınlar bireysel emeklilikte ne kadar var olabiliyorlar? Bireysel emeklilik sisteminde kadınlara özel neler var?

OKS’DE KADIN SAYISI VE BİRİKİM

 EGM’nin 21 Şubat 2020 verilerine göre Otomatik Katılım sisteminde toplam 5,4 milyon çalışan var. Her çalışanın birden fazla sertifikası olabildiği için sistemde kayıtlı 6,5 milyon sertifika olduğu görülüyor. Bu sertifikaların sadece üçte biri yani 2,2 milyonu kadınlara ait. OKS tarafında birikim 8,7 milyona ulaştı. Bu brikimin 7 milyonu katkı paylarından 1,7 milyonu getirilerden oluşuyor. Toplam birikimde kadınların oranı %35 erkeklerin oranı %65 seviyelerinde. Rakamlar bize OKS’de iki erkeğe karşılık 1 kadın çalışan olduğunu gösteriyor. Birikimin dağılımında da yaklaşık aynı oranın varlığı izleniyor.

GÖNÜLLÜ BES’TE KADIN SAYISI VE BİRİKİM

Gönüllü bireysel emeklilik tarafında kadınlar OKS’dekine göre biraz daha iyi konumda. Sistemdeki katılımcı sayısının %60’ı erkek, %40’ı kadın iken, birikimlerin ise %55’i erkeklere, %45’i kadınlara ait görünüyor. Gönüllü BES tarafında birikim açısından kadınların %45 ağırlığa ulaşması, bizi kadınların ortalama birikimlerinin erkeklere göre daha yüksek olduğu sonucuna götürüyor.

KADINLARA ÖZEL EMEKLİLİK PLANLARI

Bireysel emeklilik sisteminde kanun yapıcılar, kadınlara pozitif ayrıcalık sağlayan, özel bir hüküm koymamışlar. Ancak bireysel emeklilik şirketleri özel bazı ürünlerle kadınlara avantajlar sağlıyorlar. Hali hazırda sadece iki bireysel emeklilik şirketi kadınlara özel BES Planı sunuyor:

-Anadolu Hayat, Ev Hanımları Emeklilik Planı: En az 240 lira katkı payı ödeyerek Ev Hanımları Emeklilik Planına dahil olunabiliyor. Katılımcılar sisteme yatırdıkları katkı payları karşılığında %25 devlet katkısından faydalanabiliyor. Sisteme girerken asgari brüt aylık ücretin %8,5’u kadar giriş aidatı alınırken, her yıl için de bu oranda yönetim gider kesintisi alınıyor. Sistemde 5 yılını tamamlayanlardan gider kesintisi ve giriş aidatı alınmayacak. Katkı payı ödeme teminatı ile eşin vefatı veya maluliyeti halinde (bekar olanlar için maluliyet halinde) katkı payı ödemeleri BES şirketi tarafından güvenceye alınıyor.

-Halk Emeklilik, Çalışkan Ev Hanımları Emeklilik Planı: Bu plana en az 153 lira katkı payı ödemesi yapılabiliyor. %25 devlet katkısından faydalanacak olan katılımcılar giriş aidatı ödemiyor. Ancak ilk 5 yıl içinde sistemden ayrılmak isterlerse 150 lira ertelenmiş giriş aidatı ödemesi var. Plana dahil olanlar için ilk 5 yılda aylık 1 lira yönetim gider kesintisi mevcut. Ara verme durumunda da aylık 2 lira katılımcının birikiminden kesilecek.  

KADINLARA HEDİYE: BES

Kadınlara hediye denilince akla hemen tektaş yüzük, altın bilezik gibi değerli şeyler geliyor. Bu değerli hediyelerin, takıların arkasında kadının gelecekte zorda kalmaması amacı var.  Kadınları desteklemek, yaşlılığında zor durumda bırakmamak için neden bireysel emeklilik sözleşmesi hediye edilmesin? Sizin hediyenize karşılık devlet de %25* katkı verecek? Böyle bir hediyeyi nereden bulacaksınız? Halk Hayat’ın Çalışkan Ev Hanımları Emeklilik Planı katkı payının ve kesintilerinin düşüklüğü nedeniyle çok cazip iken, Anadolu Hayat’ın Ev Hanımları Emeklilik Planına ise bir nevi sigorta entegre edilmiş. Olur ya, eşiniz veya bekar kadın katılımcı katkı paylarını ödeyemeyecek duruma düşerse, Anadolu Hayat katkı paylarının ödenmesini garanti altına alıyor.

Son söz de her zaman gelecek günleri için birikim yapan ve bunları yastık altında saklayan kadınlara: Yastık altında saklanan birikimlerin ekonomiye hiçbir katkısı olmadığı gibi, saklanması da sıkıntı yaratabilir. Gelin birikimlerinizi bireysel emeklilik sistemine yatırın. Hem azar azar biriktirin, hem de bunu yaptığınız için devlet size %25* daha versin. Birikimleriniz ülke ekonomisine destek olsun. Çalınmasın, kaybolmasın. Yaşlandığınızda ister biriken paranızın tamamını alarak sistemden çıkın, isterseniz birikiminizi maaş olarak alın. Ya da birikiminizi yıllık gelir sigortasına aktarın. Ölünceye kadar maaşınız olsun. Böylesi daha güzel olmaz mı?

*22 Ocak 2022 Cumartesi ve 31727 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Kanunu’nda yapılan değişiklik ile devlet katkısı %25’ten %30 çıkarıldı.