DOW’A GÖRE PİYASANIN AŞAMALARI

Dow Jones endeksini herkes biliyor. Peki adı nereden geliyor bilen var mı? Dow Jones bir gazeteci. 1900’lü yılların başlarında Amerikan hisse senedi piyasalarını takip ediyor ve okuyucuları ve yatırımcılar için bültenler ve makaleler yayınlıyor. Dow Jones, piyasaların trendler halinde hareket ettiğini ve her bir trendin kendi içinde 3 aşamadan oluştuğunu gözlemliyor. Birinci, ikinci ve üçüncü aşama. Trendler saatlikten 10 yıllara kadar uzanan sürelerde oluşabildiği gibi, her trendin içinde kendine özgü aşamalar var. (Elliot dalga sayımı ile bu aşamaların düzeltmeleri de sayılarak 3 trend yönünde, 2 ters yönde olmak üzere 5 dalgaya ulaşılıyor.)

Dow birinci aşamayı biriktirme dönemi olarak ifade ediyor. Yani risk alabilecek olan yatırımcılar bir çıkış trendi başlamadan önce yavaş yavaş diplerden alım yapmaya başlıyor. Biriktirme döneminin başlarında henüz çıkış trendinin varlığına dair bir sinyal oluşmadığı gibi, düşüşün devam edeceğine dair yaygın bir kanaat var yatırımcılarda. Ne zaman ki, fiyatlar belli bir destek seviyesinde tutunmayı başarıyor, o zaman yatırımcılarda ileriye dönük umut kırıntıları oluşmaya başlıyor. Ancak biriktirme döneminde fiyatların yukarıya dönük her hamlesi satışla karşılanabilir ve ilk destek seviyesine doğru geri çekilmeler izlenebilir.

İkinci aşama, çıkış trendi. Risk alabilen yatırımcıların güçlenen alımlarıyla belli bir destek seviyesinde fiyatların tutunduğu görüldükten sonra, piyasaya ve yükselişe dair inanç artıyor. Yatırımcı ve kaynak girişleri artıp, trend oluşmaya başlıyor. Biriktirme döneminde oluşan direnç seviyeleri geçildikten sonra yatırımcıların daha güçlü alımlarıyla çıkış hız kazanıyor ve trend oluşumu gözlenmeye başlıyor. Bu aşamada çıkış devam ettikçe piyasaya katılım güçleniyor. Piyasanın yatırımcısı olmayan kesimlerden de piyasaya kaynak girişleri başlıyor. Para girişi arttıkça trend hız kazanıyor. Burada geçtiğimiz yıllarda emlak piyasasına giren ayakkabıcılar, tekstilciler aklımıza gelsin.

Üçüncü aşama, yani dağıtım dönemi ise, çıkış trendinin sonunda oluşuyor. Belli bir seviyeden sonra biriktirme döneminde alan yatırımcıların karlarını yeterli görmesiyle yavaş yavaş satışlar gelmeye başlıyor. Ancak güçlü çıkış trendi yeni katılımcılarla devam ediyor. Nereye kadar? Fiyatların gerçek değerlerinden fazla uzaklaştığı farkedilene kadar. Ancak piyasanın geleceği ile ilgili beklentiler öyle güçlüdür ki, bu farkındalığa kolay ulaşılamaz. Üçüncü aşamaların en belirgin özelliği piyasaya katılım potansiyeli olan bütün yatırımcılar ve kaynakların piyasaya akmış olmasıdır. Artık dışarıda piyasaya gelecek yeni yatırımcı da yeni kaynak da kalmamıştır. Bir süre zirvede oyalanmalar, yukarıya güçsüz ataklar izlenir. Ancak zaman geçtikçe işlem hacmi daralmaya, piyasanın dışına çıkan kaynaklar geri gelmemeye başlar. Bazen ekonomik, bazen siyasal, bazen dış etkilerle hava bozulmaya, sorular artmaya başlar. Bu aşama aynı zamanda büyük yatırımcıların maldan çıktığı, küçük yatırımcıların ise mal sahibi olduğu aşamadır. Artık fiyatlar yavaş yavaş geri çekilmeye başlar, bu seviyelerden mal alan küçük yatırımcılar uzun vadeli yatırımcıya dönüşür. Büyük yatırımcılar ise başka bir piyasada yeni bir birikim dönemini oluşturmak üzere piyasadan çıkar.

Şimdi piyasalara Dow’un gözünden bakalım. Hisse senetleri, faizler, altın, döviz piyasaları, petrol ve diğerleri…